Perlak (guz perlisty)
Perlak, znany również jako guz perlisty, to guzowaty twór zapalny, który najczęściej rozwija się w uchu środkowym, chociaż może występować też w innych narządach, takich jak zatoki przynosowe czy przewód słuchowy zewnętrzny. Charakteryzuje się rozrostem nabłonka wielowarstwowego płaskiego w kości skroniowej oraz destrukcją kości, prowadząc do przewlekłego perlakowego zapalenia ucha środkowego.
Historia
Pierwsze badania nad perlakiem datuje się na XIX wiek. W 1829 roku Cruveilher nazwał go guzem perłowym, a w 1838 Müller wprowadził termin cholesteatoma. Pomimo zmian w teorii powstawania perlaka, termin ten jest używany do dziś.
Teorie powstawania perlaka
- Teoria migracji – nabłonek skóry przewodu słuchowego wrasta do jamy bębenkowej przez perforację błony bębenkowej.
- Teoria metaplazji – błona śluzowa jamy bębenkowej przekształca się w nabłonek płaski, co może prowadzić do perlaków wrodzonych.
- Teoria wszczepienna – komórki nabłonka mogą być wszczepione do ucha środkowego podczas operacji lub w wyniku aspiracji wód płodowych.
Patomorfologia
Perlak składa się ze złuszczonych warstw nabłonka, bogatych w kryształki cholesterolu i keratyny, otoczonych torebką zwaną macierzą perlaka. W macierzy obecne są mediatory stanu zapalnego, które prowadzą do osteolizy. Masy nabłonka sprzyjają rozwojowi bakterii, co skutkuje przewlekłymi wyciekami z ucha.
Podział perlaków
- Perlak wrodzony – rozwija się za niezmienioną błoną bębenkową, związany z przetrwałą tkanką embrionalną.
- Perlak nabyty – rozwija się po urodzeniu, dzieląc się na:
- Perlak pierwotny – powstaje z wciągnięcia błony bębenkowej, często bez perforacji.
- Perlak wtórny – rozwija się po istniejącej perforacji błony bębenkowej.
Wznowa a nawrót perlaka
Wznowa perlaka to jego ponowny rozwój po niecałkowitym usunięciu mas perlakowych, natomiast nawrót to rozwój perlaka w nowej błonie bębenkowej, gdzie mogą wystąpić warunki sprzyjające jego tworzeniu.
Bibliografia
- Otolaryngologia kliniczna. red. A. Zakrzewski. PZWL, Warszawa 1981.
- Otorynolaryngologia praktyczna – podręcznik dla studentów i lekarzy. Tom I. red. G. Janczewski. Via Medica, Gdańsk 2005.
- Krystyna Kubicka, Wanda Kawalec, Pediatria. PZWL, Warszawa 2003.
