Pentozy

Pentozy

Pentozy to organiczne związki chemiczne, będące cukrami prostymi, które zawierają pięć atomów węgla w cząsteczce. Wyróżniamy kilka kluczowych pentoz, które pełnią istotne funkcje w organizmach żywych.

Rodzaje pentoz

• Składniki kwasów nukleinowych:
  • Ryboza – obecna w rybonukleozydach, rybonukleotydach i RNA.
  • Deoksyryboza – składnik deoksyrybonukleozydów, deoksyrybonukleotydów i DNA.
• Inne pentozy:
  • Arabinoza – występuje w gumie arabskiej i glikoproteinach.
  • Ksyloza – obecna w gumach roślinnych i glikoproteinach.
  • Liksoza – występuje w mięśniu sercowym i jest składnikiem liksoflawiny.
  • Rybuloza – metabolit pośredni w szlaku pentozofosforanowym.
  • Ksyluloza – izomer L, będący metabolitem pośrednim w szlaku kwasu uronowego.

Struktury pentoz

Pentozy mogą występować w konfiguracji D (najczęściej spotykanej w naturze) lub L. W zależności od położenia grupy karbonylowej dzielą się na aldozy (aldopentozy) i ketozy (ketopentozy).

W formie cyklicznej mogą przyjmować postać pięcioczłonowych furanoz lub sześcioczłonowych piranoz. Cykliczne formy mogą występować jako anomery α lub β. W roztworze pentozy osiągają stan równowagi, zróżnicowaną zawartością izomerów. Na przykład dla rybozy w D₂O, 76% występuje w postaci piranozy, z proporcją α/β wynoszącą 1:2.