Wprowadzenie do modelu Peer-to-Peer (P2P)
Peer-to-peer (P2P) to model komunikacji w sieciach komputerowych, w którym każdy host ma równe uprawnienia. W przeciwieństwie do architektury klient-serwer, w P2P użytkownicy mogą zarówno pobierać, jak i udostępniać zasoby.
Geneza P2P
Początkowo Internet miał charakter P2P, z równorzędnymi hostami wymieniającymi dane. W miarę rozwoju, dominację zaczęły przejmować centralne serwery, co prowadziło do asymetrii w dostępie do informacji. Scentralizowany Internet ułatwił kontrolę nad materiałami chronionymi prawem autorskim, co z kolei wpłynęło na wzrost zainteresowania sieciami P2P, które umożliwiały swobodną wymianę plików, w tym muzyki w formacie MP3.
Jak działa P2P?
W sieciach P2P każdy komputer (host) działa zarówno jako klient, jak i serwer, co umożliwia bezpośrednią wymianę plików między użytkownikami. Istnieją dwie główne odmiany sieci P2P:
- Sieci bez centralnego serwera – brak centralnej bazy danych o zasobach.
- Sieci z centralnym serwerem – przechowują informacje o użytkownikach i udostępnianych plikach.
W przypadku sieci z centralnym serwerem nowi użytkownicy mają łatwiejszy dostęp do zasobów, co zwiększa efektywność wymiany danych.
Przykłady implementacji P2P
Poniżej przedstawiono kilka popularnych systemów P2P:
1. Napster
Napster był jednym z pierwszych systemów P2P do wymiany plików multimedialnych, umożliwiając użytkownikom udostępnianie i pobieranie muzyki. Chociaż Napster zakończył działalność w 2001 roku, jego model przetrwał w innych sieciach.
2. Gnutella
W Gnutelli nie ma centralnych serwerów; użytkownicy łączą się bezpośrednio ze sobą, co sprawia, że sieć jest bardziej odporna na cenzurę, ale gorzej skalowalna.
3. BitTorrent
BitTorrent to protokół, który umożliwia efektywną wymianę dużych plików przez dzielenie ich na mniejsze części, co odciąża serwery.
Wymiana plików i problemy prawne
W P2P często udostępniane są pliki chronione prawem autorskim, co budzi kontrowersje i prowadzi do działań prawnych ze strony właścicieli praw. Mimo że ściąganie plików na użytek osobisty jest zgodne z polskim prawem, rozpowszechnianie ich bez zgody właścicieli jest naruszeniem. Wyroki sądowe, takie jak w sprawie Napstera, ustanowiły precedensy dotyczące odpowiedzialności platform P2P.
Przyszłość P2P
Przyszłość P2P wydaje się być obiecująca, z dalszym rozwojem szyfrowania i nowych technologii, które mogą zapewnić większą prywatność i anonimowość. Oczekuje się również, że z biegiem czasu wzrośnie popularność wymiany plików w wyższej jakości, takich jak filmy, co może zmienić sposób korzystania z sieci P2P.
