’Patafizyka – Wprowadzenie
’Patafizyka to pseudonauka stworzona przez francuskiego pisarza Alfreda Jarry’ego, mająca na celu krytykę naukowego myślenia. Termin ten oznacza „to, co ponad metafizyką” i po raz pierwszy użyto go w artykule Jarry’ego w 1893 roku.
Historia i definicja
W swojej pracy „Czynach i myślach doktora Faustrolla, patafizyka” Jarry definiuje ’patafizykę jako teorię urojonych rozwiązań, które przypisują rzeczom symboliczne wartości. Raymond Queneau podkreśla, że opiera się ona na prawdzie sprzeczności i wyjątków, wykorzystując język nauki w absurdalny sposób.
Kolegium ’Patafizyki
W 1948 roku w Paryżu powstało Collège de ’Pataphysique, które skupia artystów i pisarzy zainteresowanych ideą Jarry’ego. Mottem Kolegium są słowa „eadem mutata resurgo”, co oznacza „pozostaję tym samym, choć się zmieniłem”. Przewodniczącym został baron Jean Mollet, a wśród członków znaleźli się m.in. Raymond Queneau i Umberto Eco.
W 1975 roku Kolegium zdecydowało się na utajnienie swoich działań do 2000 roku, a obecnie ma ponad 1000 członków. Publikacje Kolegium obejmują „Cahiers du Collège de 'Pataphysique” oraz „Dossiers du Collège de 'Pataphysique”.
’Patafizyka w sztuce
Po 1960 roku ’patafizyka stała się inspiracją dla wielu gatunków sztuki, zwłaszcza pop-artu. Przykładem jest piosenka Beatlesów „Maxwell’s Silver Hammer”, która nawiązuje do tego ruchu. Współczesne prace artystyczne związane z patafizyką koncentrują się na twórczym procesie, w którym przypadek odgrywa kluczową rolę. W Polsce powstał kierunek metaweryzm, inspirowany ideami patafizyków, a grupa Totart z Gdańska w pełni wykorzystywała te koncepcje.
Globalny zasięg ’patafizyki
Mimo że Francja jest uważana za centrum patafizycznego, idea ta rozprzestrzeniła się na całym świecie. W latach 50. powstały placówki w Buenos Aires i Mediolanie, a w następnych dekadach w wielu innych miastach, m.in. w Londynie i Budapeszcie.
