Pas Van Allena
Pas Van Allena, znany również jako pas radiacyjny, to obszar intensywnego promieniowania korpuskularnego otaczający Ziemię. Składa się głównie z naładowanych cząstek, takich jak elektrony i protony, które są uwięzione przez ziemskie pole magnetyczne. Poruszają się po trajektoriach zbliżonych do helis, co może prowadzić do uszkodzeń komponentów elektronicznych satelitów przebywających w tym obszarze przez dłuższy czas.
Historia badań
Pasy Van Allena zostały odkryte w 1958 roku przez amerykańskiego astronom Jamesa Alfreda Van Allena, który użył licznika Geigera-Müllera w misji satelitarnej Explorer 1. W latach 2012-2019 dwa satelity NASA prowadziły badania pasów radiacyjnych w ramach misji Van Allen Probes.
Geometria i liczba pasów
Wokół Ziemi istnieją dwa główne pasy radiacyjne:
- Wewnętrzny pas: Rozciąga się na odległości od 0,2 do 2 promieni Ziemi (około 1000 km do 12 000 km) i zawiera głównie elektrony (o energii około 0,5 MeV) oraz protony (około 100 MeV). Najbliżej powierzchni Ziemi, z anomalią południowoatlantycką w pobliżu Brazylii.
- Zewnętrzny pas: Rozciąga się od 2 do 10 promieni ziemskich (od 13 000 km do 64 000 km) i składa się głównie z wysokoenergetycznych elektronów (o energii od 0,1 do 10 MeV).
W przeszłości, próby jądrowe w stratosferze, takie jak eksplozja Starfish Prime w 1962 roku, prowadziły do tworzenia sztucznych pasów radiacyjnych, co skutkowało uszkodzeniami satelitów.
Tymczasowe pasy radiacyjne
W 2012 roku podczas misji Van Allen Probes odkryto, że czasami wokół Ziemi powstaje tymczasowy trzeci pas promieniowania, który pojawił się po dużej erupcji słonecznej 31 sierpnia 2012 roku. Utrzymywał się przez cztery tygodnie, a jego elektrony miały energię nie mniejszą niż 2 MeV. Burze magnetyczne z maja 2024 roku również przyczyniły się do powstania trzeciego, pośredniego pasa radiacyjnego.
