Paronim

Paronimy – definicja i znaczenie

Paronim to wyraz, który jest podobny brzmieniowo do innego, ale różni się znaczeniem. Paronimy mogą być mylone w codziennych rozmowach, a ich zjawisko bywa wykorzystywane w sztuce. Zazwyczaj występują w parach, chociaż można znaleźć także trójki czy czwórki. Błędne użycie paronimu, zwłaszcza obcego, nazywa się malapropizmem.

Przykłady paronimów w języku polskim

• adaptować (przystosować) vs. adoptować (przysposobić)
• status (stan) vs. statut (zbiór przepisów)
• apostrof (znak graficzny) vs. apostrofa (figura retoryczna)
• efektowny (zwracający uwagę) vs. efektywny (skuteczny)
• bynajmniej (wcale) vs. przynajmniej (chociaż)
• wapń (pierwiastek) vs. wapień (skała)
• woltomierz (przyrząd do pomiaru napięcia) vs. woltametr (urządzenie do pomiaru ładunku)
• stojan (element maszyny) vs. stojak (przyrząd do utrzymywania przedmiotów)
• wirnik (element wirujący) vs. wirówka (urządzenie działające na zasadzie siły odśrodkowej)
• tyrystor (element półprzewodnikowy) vs. tyratron (gazowana lampa prostownicza)
• optyczny (związany ze światłem) vs. apteczny (związany z farmakologią)
• hospitalizacja (umieszczenie w szpitalu) vs. hospitacja (obserwacja zajęć szkolnych)
• sanator (zwolennik sanacji) vs. senator (członek senatu)
• głoska (dźwięk mowy) vs. zgłoska (sylaba)
• reprezentacyjny (okazały) vs. reprezentatywny (typowy)
• ułomek (ułamany kawałek) vs. ułamek (termin matematyczny)
• żywnie (w zwrocie „robić, co się żywnie podoba”) vs. rzewnie (w zwrocie „płakać rzewnymi łzami”)
• batut (trampolina) vs. batuta (pałeczka dyrygenta)

Podsumowanie

Paronimy są istotnym elementem języka, który może prowadzić do nieporozumień, ale także stanowić inspirację w literaturze i sztuce. Ich znajomość jest ważna dla poprawności językowej.