Park Krajobrazowy Chełmy
Park Krajobrazowy Chełmy, utworzony w 1992 roku, znajduje się w województwie dolnośląskim, w powiatach jaworskim i złotoryjskim, a jego otulina obejmuje także część powiatu legnickiego. Powierzchnia parku wynosi 15 990,76 ha, a otuliny 12 470,83 ha. Obszar ten leży w wschodniej części Pogórza Kaczawskiego, w Sudetach Zachodnich, w pobliżu historycznych szlaków handlowych.
Budowa geologiczna
Park leży w obrębie dwóch jednostek geologicznych: metamorfiku kaczawskiego i niecki północnosudeckiej. Dominują tutaj skały metamorficzne, głównie z dolnego paleozoiku, w tym zieleńce i łupki. Na terenie parku występują również skały osadowe i wulkaniczne, w tym piaskowce i porfiry. Część terenu pokrywają osady plejstoceńskie oraz młodsze osady holoceńskie.
Formy geologiczne
- Lawy poduszkowe w okolicach Myśliborza
- Piaskowce na Prusickiej Górze
- Głazowisko bazaltowe na Muchowskich Wzgórzach
- Słupy bazaltowe na Czartowskiej Skale
Rzeźba terenu
Park charakteryzuje się górzystą rzeźbą terenu, z najwyższymi wzniesieniami zbudowanymi z bazaltu. Obszar opada ku Nizinie Śląskiej, a doliny potoków głęboko przecinają jego powierzchnię.
Wody
Cały obszar parku leży w dorzeczu Kaczawy, z potokami takimi jak Wilcza, Jawornik i Młynówka.
Flora
Lasy zajmują około 55% powierzchni parku, głównie w postaci dąbrowy i buczyny. W parku występuje 75 gatunków roślin objętych ochroną, w tym 64 objęte ochroną ścisłą. Wśród nich znajdują się:
- Buławnik mieczolistny
- Gnieźnik jajowaty
- Kukułka szerokolistna
- Łuskiewnik różowy
Fauna
Na terenie parku zaobserwowano 133 gatunki ptaków.
Pomniki przyrody
- Małe Organy Myśliborskie
- Czartowska Skała
Miejscowości w obrębie Parku
- Grobla
- Jakuszowa
- Nowa Wieś Wielka
Podsumowanie
Park Krajobrazowy Chełmy to obszar o wyjątkowych walorach przyrodniczych i geologicznych, z bogatą florą i fauną. Planuje się dalsze zagospodarowanie przestrzenne, w tym utworzenie kolejnych terenów chronionych.
Literatura
- Stanisław Jastrzębski: Jawor i okolice
- Andrzej Grocholski, Edward Wiśniewski: „Przewodnik geologiczny po Parku Krajobrazowym CHEŁMY”