Francisco Villa – Życiorys
Francisco Villa, właściwie José Doroteo Arango Arámbula, urodził się 5 czerwca 1878 roku w Meksyku. Był przywódcą partyzantki chłopskiej i generałem podczas rewolucji meksykańskiej. Uznawany za bohatera narodowego, sprzeciwiał się reżimom Porfiria Díaza i Victoriana Huerty.
Dzieciństwo
Villa był synem robotnika rolnego i w młodości stał się głową rodziny po śmierci ojca. Jego życie zmieniło się, gdy w 1894 roku zabił właściciela ziemskiego w akcie zemsty za gwałt na jego siostrze. Po tym incydencie stał się bandytą, napadając na hacjendy i kopalnie, co pozwoliło mu wspierać biednych.
Rewolucja meksykańska
W 1909 roku Villa dołączył do Francisco Madery w walce przeciwko Díazowi. Pomimo braku formalnego wykształcenia, wykazał się zdolnościami dowódczymi, tworząc znaczący oddział zbrojny. Po pokonaniu Díaz i kilkuletnich zmaganiach, Villa został gubernatorem stanu Chihuahua. Konflikt z Carranzą, jego sojusznikiem, doprowadził do jego izolacji i wycofania się w góry.
Incydent graniczny
W 1916 roku Villa przekroczył granicę USA, atakując Columbus w Nowym Meksyku, co doprowadziło do wysłania amerykańskich wojsk pod dowództwem generała Pershinga. Ekspedycja zakończyła się fiaskiem, a Villa stał się legendą w Meksyku.
Zamach
Po obaleniu Carranzy w 1920 roku Villa wycofał się z polityki i osiedlił na ranczu w Canutillo. W 1923 roku padł ofiarą zamachu, w którym zginął on i jego ochroniarze. Istnieją spekulacje, że za zamachem mogli stać prominentni politycy.
Upamiętnienie
W 2008 roku z okazji stulecia rewolucji meksykańskiej Bank Meksyku wyemitował monetę okolicznościową z wizerunkiem Villi.
Postać Pancho Villi w kulturze
- Western „Viva Villa” (1934) – reż. Howard Hawks
- Western „Skarby Pancho Villi” (1955) – reż. George Sherman
- Western „Jedzie Villa” (1968) – reż. Buzz Kulik
- Western „Pancho Villa” (1972) – reż. Eugenio Martín
- Dramat „Pancho Villa we własnej osobie” (2003) – reż. Bruce Beresford
