Paliusz: Symbol Władzy Metropolity
Paliusz (łac. pallium) to liturgiczny element stroju katolickich metropolitów, noszony na ramionach. Jest to biały pas z wełny, zazwyczaj o szerokości kilku centymetrów, który zakładany jest na ornat i opada na piersi oraz plecy. Ozdobiony jest sześcioma czarnymi równoramiennymi krzyżami. Paliusz podkreśla funkcję metropolity oraz jego łączność ze Stolicą Apostolską.
Tradycja i Historia
Paliusz tradycyjnie tkany jest z wełny dwóch owiec, błogosławionych przez papieża w dniu wspomnienia św. Agnieszki (21 stycznia). Po ich obrządku, zakonnice wytwarzają paliusze, które przechowywane są na grobie św. Piotra w Watykanie. Papież nakłada paliusz na nowych arcybiskupów metropolitów zazwyczaj podczas uroczystości św. Apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca).
- Paliusz jako symbol owcy niesionej przez Dobrego Pasterza.
- W Kościołach wschodnich paliusz jest szerszy i dłuższy.
- W prawosławiu podobną funkcję pełni omoforion.
Paliusz został wprowadzony w 513 roku i stał się symbolem władzy metropolitów. Papież Jan VIII w 877 roku podkreślił, że metropolici powinni uzyskiwać paliusze, by zachować prawo do wyświęcania biskupów. Papież Paschalis II ustalił, że dopiero otrzymanie paliusza daje władzę wyświęcania biskupów i zwoływania synodów.
Noszenie Paliusza
Dziś metropolici noszą paliusze podczas synodów, wizytacji i święceń. Paliusz mogą nosić jedynie metropolici, którzy otrzymali go od papieża. Od 2015 roku, decyzją papieża Franciszka, paliusz jest nakładany na arcybiskupów w ich własnych archidiecezjach przez nuncjusza apostolskiego.
Paliusz Papieski
Paliusze papieży, od Piusa XII do Jana Pawła II, były podobne do tych metropolitarnych. Benedykt XVI wprowadził jednak nowy wzór, bardziej zbliżony do paliuszy wschodnich. Papież Franciszek również otrzymał paliusz o okrągłym kształcie, a od 2014 roku nosi paliusz identyczny z tym, który mają metropolici.
Warto zauważyć, że po Soborze Watykańskim II, paliusz stał się symbolem władzy papieskiej, zastępując tradycyjną tiarę.
Podsumowanie
Paliusz jest nie tylko elementem stroju, ale również ważnym symbolem władzy i łączności metropolitów z papieżem. Jego historia sięga wczesnego chrześcijaństwa, a tradycje związane z jego nadawaniem i noszeniem są wciąż żywe w Kościołach katolickich.
