Otwornice (Foraminifera)
Otwornice to organizmy jednokomórkowe z królestwa protistów, które mają skorupki zbudowane z węglanu wapnia lub z ziarenek piasku. Wyróżnia się otwornice planktoniczne i bentoniczne, a ich najstarsze znane formy pochodzą z ery paleozoicznej. Otwornice odgrywają kluczową rolę w datowaniu skał oraz badaniu warunków ich powstawania, zwłaszcza w przypadkach ograniczonego materiału skalnego.
Morfologia
- Organizmy jednokomórkowe.
- Skorupka jedno- lub wielokomorowa, z wewnętrznymi otworami.
- Co najmniej jedna apertura (ujście).
- Retikulopodia (nibynóżki) pełnią funkcje lokomocyjne, oddechowe oraz pokarmowe.
Typy skorupek
- Organiczne – kompleks białek i mukopolisacharydów.
- Aglutynowane – materiał ze środowiska, wbudowany w warstwę mukopolisacharydową.
- Wapienne:
- Porcelanowe.
- Szkliste.
- Mikrogranulowane (perforowane).
- Krzemionkowe – zbudowane z opalu lub chalcedonu.
Biologia
Otwornice są heterotrofami, odżywiającymi się głównie przez fagocytozę. W zależności od gatunku mogą być roślinożercami, drapieżnikami lub wszystkożercami. W ich plazmie mogą występować endosymbiotyczne komórki, które zwiększają dostęp do światła.
Cykl życiowy
Zbadano cykl życiowy jedynie około 20 gatunków otwornic. Charakteryzują się one zróżnicowanymi metodami reprodukcji, w tym naprzemiennym występowaniem pokoleń płciowych i bezpłciowych.
Badania i zastosowania
Skały otwornicowe są wykorzystywane w geologii do badań paleoekologicznych i biostratygraficznych. Skorupki otwornic bentosowych są również istotne w poszukiwaniach złóż nafty. Otwornice są źródłem materiałów budowlanych, takich jak kreda czy marmur, a ich skamieniałości były używane w budowie piramid egipskich. Dodatkowo, ich skorupki mogą stanowić schronienie dla różnych drobnych organizmów.
Wymieranie
Masowe wymieranie otwornic na granicy kredy i trzeciorzędu dostarcza informacji o przyczynach wymierania w tym okresie.
Linki zewnętrzne
- Otwornice z rejonu Arktyki
- eForams – portal poświęcony otwornicom.
