Ostoja (refugium) w ekologii
Ostoja, znana również jako refugium, to obszar o szczególnych wartościach przyrodniczych, gdzie występują rzadkie lub zagrożone gatunki roślin i zwierząt, a także zanikające ekosystemy. Przykłady takich miejsc to zarośla śródpolne i wyspy leśne w krajobrazie rolniczym, które stanowią schronienie dla leśnych gatunków roślin.
Refugium w biogeografii
W kontekście biogeografii, refugium odnosi się do miejsc, w których znajdują się reliktowe lub izolowane populacje organizmów, które niegdyś były szerzej rozpowszechnione. Izolacja tych populacji może wynikać z:
- czynniki klimatyczne,
- działalność antropogeniczna, np. wylesienia.
Zjawisko endemizmu często związane jest z obecnością refugiów, gdzie gatunki rozwijają się w odosobnieniu, prowadząc do unikalnych form biologicznych.