Osiedle Za Żelazną Bramą
Osiedle Za Żelazną Bramą to warszawskie osiedle mieszkalne zbudowane w latach 1965–1972 w dzielnicach Wola i Śródmieście. Nazwa pochodzi od Żelaznej Bramy, nieistniejącego już wejścia do Ogrodu Saskiego.
Historia
Osiedle zrealizowano na podstawie zwycięskiego projektu w konkursie SARP z 1961 roku, autorstwa absolwentów Politechniki Warszawskiej. Pierwotny plan zakładał 11 bloków o długości 100 m i wysokości 11 kondygnacji, jednak w wyniku zmian narzuconych przez władze zwiększono liczbę kondygnacji do 16 oraz liczbę bloków. Ostatecznie osiedle składa się z 19 budynków, które mogą pomieścić do 25 tysięcy mieszkańców.
Osiedle zajmuje 33 ha i charakteryzuje się zróżnicowanym standardem mieszkań. Budynki zostały zaprojektowane z myślą o funkcji społecznej, z przestrzenią wspólną na parterach, gdzie organizowane są różne wydarzenia kulturalne.
Lata 90. XX w.
W latach 90. osiedle podzielono na dwie spółdzielnie. Rozpoczęto intensywną zabudowę nowymi obiektami, co częściowo naruszyło oryginalną koncepcję urbanistyczną. Modernizacje budynków prowadzone były stopniowo, obejmując wymianę instalacji, okien i ocieplenie budynków.
Osiedle stało się miejscem zamieszkania dla wielu osób, w tym studentów oraz mieszkańców o azjatyckich korzeniach. Krytyka osiedla dotyczyła głównie standardu mieszkań, jednak z biegiem lat pojawiły się pozytywne opinie o jego architekturze.
Inne informacje
- Osiedle miało własny kort tenisowy, który zlikwidowano w 2017 roku.
- W latach 70. uruchomiono tam pierwszy skomputeryzowany urząd pocztowy w Polsce.
- Na dachach bloków znajdowały się neony, które były charakterystyczne dla czasów PRL.
Osiedle w kulturze masowej
Osiedle było inspiracją dla różnych dzieł kultury, w tym utworu Igi Cembrzyńskiej „Co będzie za Żelazną Bramą” oraz filmów takich jak „Dzięcioł” i „Miś”. W 2008 roku powstał zespół hip-hopowy o nazwie „Żelazna Brama”.
W 2014 roku w jednym z bloków wystawiono spektakl operowy „Wieża”, promowany przez Ministerstwo Kultury.
