Orzech włoski (Juglans regia)
Orzech włoski to drzewo liściaste z rodziny orzechowatych, występujące w ciepłym klimacie umiarkowanym, głównie w Europie Południowej oraz Azji. W Polsce, w niektórych regionach, jest uznawany za gatunek inwazyjny.
Ekspansja gatunku
W Polsce orzech włoski zaczął intensywnie się rozprzestrzeniać w latach 90. XX wieku, głównie na gruntach porolnych. Jego nasiona są przenoszone przez ptaki, co wspomaga ich kiełkowanie.
- Wzrost liczby krukowatych sprzyja rozprzestrzenieniu orzecha.
- Zmiany klimatyczne mogą ułatwiać jego ekspansję.
- Gęstość występowania wynosi od 5 do 1100 okazów na hektar.
Wpływ na środowisko
Orzech włoski może negatywnie wpływać na lokalne ekosystemy. Uwalnia substancje allelopatyczne, które hamują rozwój rodzimych roślin, i zmienia właściwości gleby, co może utrudniać rekultywację gruntów rolnych.
Zastosowanie orzecha włoskiego
Orzech włoski jest cenioną rośliną uprawną, wykorzystywaną do produkcji orzechów oraz oleju orzechowego. W uprawach amatorskich i przemysłowych stosuje się zarówno rozmnażanie z siewu, jak i szczepienie.
- Popularne polskie odmiany to: 'Dodo’, 'Leopold’, 'Resovia’, 'Targo’.
Historia uprawy
Orzech włoski był uprawiany już około 2500 lat p.n.e. W starożytnym Rzymie nazywano go „żołędziami Jowisza”. Do Europy i obu Ameryk trafił w różnych okresach, przyczyniając się do jego szerokiego rozprzestrzenienia.
Drewno orzecha włoskiego
Drewno tego gatunku jest cenione w meblarstwie za atrakcyjne usłojenie. Liście zbiera się latem, a owoce w różnym stadium dojrzałości w późniejszym okresie.
Właściwości odżywcze
Orzech włoski jest bogaty w kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, a także w minerały takie jak potas, fosfor, i magnez. Zawiera również witaminy z grupy B oraz foliany.
Szkodniki
Od końca lat 80. XX wieku w Europie występuje szkodnik Rhagoletis completa, który atakuje niedojrzałe owoce orzecha, prowadząc do ich gnicia. Grzyb Ophiognomonia leptostyla powoduje plamy na liściach, co dodatkowo wpływa na kondycję roślin.
