Organki – Wielolufowa Broń Palna
Organki, znane również jako piekielna machina, to wielolufowa broń palna używana w XVI i XVII wieku, będąca prekursorem broni wielostrzałowej. Charakteryzowały się one dużą liczbą luf, sięgającą od kilku do 40, które były zamontowane równolegle na wspólnym łożu kołowym lub w obrotowym bębnie.
Budowa i Zasada Działania
Broń ta była ładowana odprzodowo i strzelano z niej głównie salwą, chociaż czasami wykorzystywano również ogień ciągły. W przypadku luf osadzonych szeregowo, ładunki były odpalane kolejno, natomiast w bębnowych lufy odpalały się po kolei z każdej z nich.
Historia i Zastosowanie
Organki zostały wynalezione w XVI wieku, a ich prymitywna forma była znana już pod koniec XV wieku. Były używane przez cały wiek XVII, jednak ich znaczna masa sprawiła, że zostały wycofane z użycia pod koniec tego stulecia.
Rozwój Technologiczny
W XIX wieku nastąpiło rozwinięcie koncepcji wielolufowej broni strzeleckiej w postaci kartaczownic (mitraliezy), które były projektowane przez inżynierów takich jak Gatling, Reffye i Nordenfelt. Te nowoczesne wersje broni były ładowane odtylcowo nabojami zespolonymi i były bardziej efektywne w masowym zwalczaniu siły żywej przeciwnika przed wynalezieniem karabinu maszynowego przez Maxima.
Bibliografia
- Włodzimierz Kwaśniewicz: Leksykon dawnej broni palnej. Warszawa: Bellona, 2004, s. 145-146
- Michał Gradowski, Zdzisław Żygulski jun.: Słownik uzbrojenia historycznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 110
- Włodzimierz Kwaśniewicz: 1000 słów o dawnej broni palnej. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1987, s. 115
