Order Złotego Runa
Order Złotego Runa (hiszp. Orden del Toisón de Oro) jest najwyższym odznaczeniem państwowym Królestwa Hiszpanii oraz rycerskim orderem domowym Habsburgów. Został założony 10 stycznia 1430 roku przez księcia Burgundii, Filipa Dobrego, w celu obrony i rozpowszechniania wiary katolickiej oraz krzewienia cnót.
Historia
Po wygaśnięciu dynastii burgundzkiej, godność wielkiego mistrza przeszła na cesarza Maksymiliana I, a następnie na Karola V, który przekazał ją Filipowi II. Habsburgowie byli wielkimi mistrzami do 1700 roku, a po ich wygaśnięciu, order przeszedł pod zarząd cesarzy z rodu Habsburg-Lothringen. Po I wojnie światowej, król Belgów Albert I zgłosił roszczenia do godności, jednak protest króla Hiszpanii uratował order dla Habsburgów. W 1953 roku Republika Austriacka uznała ich prawo do nadawania orderu.
Filip V obwołał się wielkim mistrzem hiszpańskiego Orderu Złotego Runa w 1713 roku, a od 1847 roku zaczęto nadawać odznaczenie również osobom nieszlacheckim i niekatolickim.
Członkostwo
Członkami orderu mogą być jedynie mężczyźni katolicy, o nieskazitelnej reputacji i szlacheckim pochodzeniu. Od 1421 roku nadano order około 1282 osobom. Wśród polskich kawalerów znajdują się Zygmunt III Waza oraz inni królowie Polski.
Insygnia
Order Złotego Runa nie dzieli się na klasy. Jego insygnium to złota skóra baranka zawieszona na pierścieniu, umieszczona na czarnym lub niebieskim kamieniu. Insygnium hiszpańskie nie zawiera niektórych elementów austriackiego.
Odznaczeni
Wśród odznaczonych w ramach habsburskiego orderu znajdują się:
- Jan Luksemburski
- Franciszek Józef II
- Albert Bawarski
W ramach hiszpańskiego orderu odznaczeni to m.in.:
- Leopold III Koburg
- Hirohito
- Baldwin I Koburg
Polscy kawalerowie
Wśród Polaków, którzy otrzymali Order Złotego Runa, znajdują się:
- Zygmunt I Stary
- Zygmunt III Waza
- Władysław IV
- Jan Kazimierz
Order Złotego Runa do dziś cieszy się prestiżem i jest symbolem rycerskich dążeń do wysokich celów.
