Królewski Order Wazów
Królewski Order Wazów (szw. Kungliga Vasaorden) to prestiżowe odznaczenie państwowe Szwecji, przyznawane za zasługi w handlu, przemyśle, rolnictwie, sztuce i nauce.
Historia
Order został ustanowiony 29 maja 1772 roku przez króla Gustawa III, aby wyróżniać osoby zasłużone dla społeczeństwa, niezwiązane z administracją państwową. Początkowo składał się z trzech klas: Krzyża Wielkiego, Komandora i Kawalera. W 1873 oraz 1889 roku wprowadzono podział na stopnie w klasach II i III, a w 1895 roku dodano dwustopniowe medale związane z orderem.
W 1860 roku, za panowania Karola XV, zmieniono formę orderu, dostosowując go do znanych systemów odznaczeń, a jego struktura została podzielona na pięć klas:
- Komandor Krzyża Wielkiego
- Komandor I Klasy
- Komandor
- Kawaler I Klasy
- Kawaler
Nowa konstytucja z 1 stycznia 1975 roku zawiesiła nadawanie orderu, ale w grudniu 2022 roku system orderowy przywrócono, umożliwiając nadawanie odznaczeń obywatelom Szwecji oraz cudzoziemcom.
Insygnia
Od 1772
Gustaw III zaprojektował order w formie owalnego złotego medalu z herbem Wazów. Gwiazda orderu dla I klasy była haftowana i przedstawiała srebrny krzyż maltański, noszony na zielonej wstędze.
Od 1860
Krzyż orderowy przyjął formę emaliowanego białego krzyża maltańskiego, z herbem Wazów w medalionie. Wprowadzono także łańcuch orderowy oraz Medal Wazów, który był trzystopniowy i noszony na zielonej wstędze.
Odznaczeni
Order Wazów jest nadawany osobom zasłużonym w różnych dziedzinach życia społecznego i kulturowego.
Bibliografia
- H. J. S. Kleberg (red.), Kungl. Svenska Riddarordnarna, Sztokholm i Malmö 1935
- Maximilian Gritzner, Handbuch der Ritter-und Verdienstorden aller Kulturstaaten der Welt…, Graz 1962
- C. G. U. Scheffer (wst.), De Kungl. Svenska Riddarordnarna, Sztokholm 1975
- Vasaorden, kungligmajestatsorden.se
