Order Świętego Andrzeja
Order Świętego Andrzeja, znany również jako Order Świętego Andrzeja Pierwszego Apostoła, był najwyższym odznaczeniem Imperium Rosyjskiego, nadawanym od 1698 do 1917 roku. Obecnie jest uznawany za order domowy byłej dynastii Romanowów. Istnieją również dwa współczesne rosyjskie ordery o tej samej nazwie: państwowy (od 1998) i kościelny (od 1988).
Historia
Order został ustanowiony przez cara Piotra Wielkiego 10 grudnia 1698 roku jako rycerski, wzorowany na europejskich odznaczeniach. Pierwszym kawalerem był Fiodor Aleksiejewicz Gołowin. Nadawany był głównie osobom w randze generała lejtnanta, które już posiadały inne ważne odznaczenia, jak Order Orła Białego. Przed upadkiem caratu przyznano go ponad 1000 osobom.
Wielcy książęta uzyskiwali order podczas chrztu, zaś książęta krwi po osiągnięciu pełnoletności. Kawalerowie orderu uznawani byli automatycznie za kawalerów innych prestiżowych odznaczeń. Od połowy XIX wieku istniała także odmiana orderu nadawana za wyczyny wojskowe, oznaczona złotymi mieczami.
Wygląd
Odznaka orderu to złoty dwugłowy orzeł rosyjski z czarną emalią, noszący niebieski krzyż świętego Andrzeja. Na ramionach krzyża znajdują się litery S.A.R.P. (Sanctus Andreas Russiae Patronus). Gwiazda orderu ma osiem ramion, a jej centralny medalion przedstawia orła rosyjskiego.
Łańcuch orderowy składał się z medalionów z niebieskim krzyżem oraz orłem carskim. Przy nadawaniu za zasługi wojenne dodawano skrzyżowane złote miecze. Wyróżnienie mogło być także ozdobione brylantami.
Odznaczeni
Wśród kawalerów orderu znaleźli się:
- Wiek XVIII: Fiodor Gołowin, Iwan Mazepa, August II Mocny, Stanisław August Poniatowski, Aleksandr Suworow.
- Wiek XIX: Napoleon Bonaparte, Fryderyk Wilhelm III, Arthur Wellesley.
- Wiek XX i XXI: cesarz Hirohito, król Humbert II, Symeon II, były król Bułgarii.
Bibliografia
- Arnhard Graf Klenau, Europäische Orden seit 1700, München 1978.
- И. Г. Спасский, Русские и инocтpaнныe ордена до 1917 гoдa, Leningrad 1963.
