Order Karola XIII
Order Karola XIII (szw. Carl XIII:s orden) to odznaczenie domowe szwedzkiej dynastii, przeznaczone dla wolnomularzy oraz nielicznych kawalerów honorowych. Został ustanowiony 27 maja 1811 roku przez Karola XIII, ostatniego monarchę z dynastii Holstein-Gottorp.
Historia
Karol XIII, który od młodości interesował się tajnymi stowarzyszeniami, takimi jak wolnomularstwo, stworzył ten order, aby wyróżnić osoby o wyjątkowych cnotach, które nie są regulowane przez formalne przepisy. Odznaczenie to jest nadawane wyłącznie osobom, które osiągnęły najwyższy stopień w wolnomularstwie oraz pełniły wysokie urzędy. Każdy odznaczony musi być po 36. roku życia. W sumie order może posiadać maksymalnie 30 szwedzkich kawalerów (27 świeckich i 3 duchownych) oraz do 7 cudzoziemskich kawalerów.
Na czele Orderu stoi panujący monarcha jako wielki mistrz. Order Karola XIII uniknął kasacji z 1974 roku i jest nadal nadawany obywatelom szwedzkim. Wśród odznaczonych cudzoziemców znalazł się Edward Windsor, książę Kentu, a ostatnim królem, który nosił to odznaczenie, był Gustaw V.
Insygnia
Insygnia Orderu to krzyż templariuszy emaliowany na czerwono, zawieszony na złotej koronie królewskiej. W centralnym białym medalionie znajduje się monogram królewski w postaci liter „C XIII”. Order noszony jest na czerwonej wstążce, a na piersi umieszczany jest czerwony krzyż templariuszy, zwany „gwiazdą orderową”, który nie ma medalionu środkowego.
Odznaczeni
Wśród odznaczonych znajdują się zarówno Szwedzi, jak i cudzoziemcy, jednak szczegółowa lista odznaczonych nie została przedstawiona w tym dokumencie.
Bibliografia
- Allgemeines Handbuch der Freimaurerei, I – II, Leipzig 1900.
- H. J. S. Kleberg, Kungl.Svenska Riddarordnarna, Stockholm i Malmö 1935.
- Kungliga Karl XIII Orden, w N. Wójtowicz, Masoneria. Mały słownik, Warszawa 2006, s. 212.
Order Karola XIII jest istotnym elementem szwedzkiego systemu odznaczeń, łączącym tradycje monarchiczne z wolnomularstwem.
