Opactwo Cystersów w Szczyrzycu
Opactwo Cystersów w Szczyrzycu, miejsce kultu Matki Boskiej Szczyrzyckiej, jest jedynym nieprzerwanie istniejącym klasztorem cystersów w Polsce. Obecnie podlega mu kilka przeoratów, w tym Gdańsk–Oliwa oraz Henryków.
Historia
Historia opactwa sięga ponad 780 lat. Fundatorem był wojewoda krakowski Teodor Cedro, który w 1234 roku przekazał tereny cystersom z Jędrzejowa. Klasztor pierwotnie powstał w Ludźmierzu, ale w 1243 roku został przeniesiony do Szczyrzyca, prawdopodobnie z powodu niekorzystnych warunków klimatycznych i zagrożeń ze strony Tatarów.
Cystersi przyczynili się do rozwoju regionu, zakładając Nowy Targ, budując zamki, młyny, mosty oraz ucząc młodzież rzemiosła rolniczego. W okresie zaborów musieli zmierzyć się z represjami, jednak zdołali otworzyć szkołę dla dzieci wiejskich. Podczas II wojny światowej klasztor stał się schronieniem dla uchodźców i miejscem tajnego nauczania.
Po 1989 roku cystersi odzyskali część ziemi, a opactwo zostało odznaczone Krzyżem Virtuti Militari za męstwo w czasie wojny.
Legenda o powstaniu klasztoru
Przewrotna legenda głosi, że grajek, spotykając diabła, sprzedał mu duszę w zamian za złoto, które przeznaczył na budowę klasztoru. Diabeł, chcąc zniszczyć nową budowlę, próbował zrzucić na nią głaz, ale Matka Boża sprawiła, że głaz stał się dla niego zbyt ciężki.
Zespół klasztorny
W skład kompleksu wchodzi kościół Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej z 1620 roku, w którym znajduje się cudowny obraz Matki Bożej Szczyrzyckiej. Przy kościele znajdują się także zabudowania klasztorne z XVII wieku oraz dom Opata z XVI wieku, w którym mieści się Muzeum Klasztorne.
Muzeum Klasztorne
Muzeum gromadzi cenne eksponaty, w tym pergaminowe manuskrypty, krzyż z XV wieku i kolekcję pamiątek związanych z Władysławem Orkanem.
Browar klasztorny
Cystersi znani byli z produkcji piwa. Po II wojnie światowej browar został znacjonalizowany, a w 1993 roku wrócił do cystersów, ale nie wznowiono tradycyjnej produkcji. W 2003 roku odkryto starą recepturę, a piwo cysterskie ponownie trafiło na rynek. Historia warzenia piwa jest prezentowana w muzeum, które posiada unikalną kolekcję etykiet.
