Oleje roślinne
Oleje roślinne to substancje o konsystencji oleistej, pozyskiwane z różnych części roślin, takich jak nasiona, owoce i kiełki. Wyróżniają się one głównie triacyloglicerolami oraz innymi związkami rozpuszczalnymi w tłuszczach. Wykorzystywane są w kuchni, kosmetykach oraz jako surowce do produkcji materiałów lakierniczych.
Pozyskanie i właściwości olejów roślinnych
Najlepsze właściwości zdrowotne mają oleje tłoczone na zimno, natomiast oleje rafinowane tracą część wartości odżywczych, ale zyskują na stabilności. Światowa produkcja olejów roślinnych rośnie, osiągając 177 mln m3 w 2015 roku, przy czym najwięcej pozyskuje się z palmowca, soi i rzepaku.
Skład olejów roślinnych
Oleje roślinne zawierają triacyloglicerole, woski, witaminy (A, D, E), fosfolipidy oraz inne lipidy. Oleje nierafinowane zachowują naturalny kolor, zapach i smak. W procesie rafinacji dodaje się antyoksydanty, ale mogą powstawać też szkodliwe substancje, jak 2-MCPD i 3-MCPD.
Olej roślinny jako paliwo
Olej roślinny może być używany jako paliwo do silników Diesla, co zyskuje na popularności z powodu rosnących cen ropy naftowej. Można go stosować jako samodzielne paliwo lub dodatek do oleju napędowego. Wymaga on podgrzewania przed wtryśnięciem do komory spalania z powodu wyższej lepkości.
Biodiesel
Biodiesel to olej roślinny przetworzony chemicznie, który można stosować w silnikach Diesla bez modyfikacji. Ma zbliżoną lepkość do oleju napędowego i niższą temperaturę krzepnięcia.
Dieta wysokotłuszczowa a zdrowie
Wysokie spożycie tłuszczów wielonienasyconych omega-6 może sprzyjać rozwojowi nowotworów, zwłaszcza przy niedoborze omega-3. W badaniach wykazano, że dieta bogata w kwasy jednonienasycone, takie jak kwas oleinowy, może być związana z wyższym ryzykiem raka piersi.
Podsumowanie
Oleje roślinne mają szerokie zastosowanie, zarówno w kuchni, kosmetykach, jak i jako paliwo. Kluczowe jest ich odpowiednie pozyskiwanie i obróbka, aby zachować wartości odżywcze oraz minimalizować ryzyko szkodliwych substancji. Zrównoważona dieta, uwzględniająca odpowiednie proporcje kwasów tłuszczowych, jest istotna dla zdrowia.
