Oleg Władimirowicz Pieńkowski
Oleg Władimirowicz Pieńkowski (23 kwietnia 1919 – 16 maja 1963) był pułkownikiem Armii Radzieckiej i oficerem wywiadu wojskowego GRU, który został aresztowany w 1962 roku pod zarzutem szpiegostwa na rzecz USA i Wielkiej Brytanii, a następnie stracony.
Kariera wojskowa
Pieńkowski, syn poległego oficera Białogwardyjskiej Armii, ukończył Kijowską Szkołę Artylerii w 1939 roku. W czasie II wojny światowej brał udział w agresji na Polskę oraz w wojnie zimowej z Finlandią, gdzie wielokrotnie był ranny i odznaczany. Po wojnie pracował w wywiadzie wojskowym GRU i ukończył Akademię Wojskową im. Frunzego oraz Wojskową Akademię Dyplomatyczną.
Współpraca z wywiadem zachodnim
W 1960 roku nawiązał kontakt z CIA, przekazując informacje o radzieckich rakietach. Działał pod pseudonimami „Hero” w USA i „Yoga” w MI6. Dzięki jego informacjom analitycy CIA mogli zlokalizować bazy radzieckich rakiet nuklearnych, co miało kluczowe znaczenie w kontekście zimnej wojny.
Aresztowanie i egzekucja
Pieńkowski został aresztowany przez KGB 22 października 1962 roku. W publicznym procesie w maju 1963 roku został skazany na karę śmierci, którą wykonano 17 maja 1963 roku. Istnieją różne niepotwierdzone wersje dotyczące jego śmierci, w tym te sugerujące, że mógł zostać stracony w sposób pokazowy.
Znaczenie działalności Pieńkowskiego
Pieńkowski był jednym z najważniejszych szpiegów zimnej wojny. Jego informacje pomogły prezydentowi Kennedy’emu zrozumieć rzeczywistą sytuację militarną ZSRR, co przyczyniło się do uniknięcia wojny nuklearnej podczas kryzysu kubańskiego. Przekazał znaczące informacje, które pozwoliły na zrewidowanie amerykańskich ocen radzieckiego potencjału militarnego.
Odznaczenia
- Order Czerwonego Sztandaru (dwukrotnie)
- Order Aleksandra Newskiego
- Order Wojny Ojczyźnianej I klasy
- Order Czerwonej Gwiazdy
- Medal „Za zasługi bojowe”
- Medal „Za obronę Moskwy”
- Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami”
W kulturze
Postać Pieńkowskiego została przedstawiona w filmach, takich jak „Jack Strong” i „The Courier”, gdzie jego działalność szpiegowska oraz tragiczny los stały się centralnym motywem fabuły.
