Fablok Chrzanów
|lata budowy = 1951–1954
|układ osi = 1’C1′
|masa pustego parowozu = 125 400 kg
|masa służbowa = 144 900 kg
|masa przyczepna =
|długość = 12 840 mm
|długość z tendrem = 20 675 mm
|szerokość =
|wysokość = 4 548 mm
|rozstaw osi skrajnych = 10 250 mm
|średnica kół napędnych = 1750 mm
|średnica kół tocznych = 850 mm
|trakcja = parowa
|typ tendra = 25D49
|ciśnienie kotła = 16 at
|powierzchnia kotła = 162,9 m²
|powierzchnia przegrzewacza = 72,9 m²
|powierzchnia rusztu = 3,7 m²
|średnica cylindra = 500 mm
|skok tłoka = 630 mm
|pojemność skrzyni węglowej =
|pojemność skrzyni wodnej =
|moc znamionowa = 1290 KM (949 kW)
|siła pociągowa = 12 500 kG
|prędkość konstrukcyjna = 100 km/h
|maksymalna prędkość eksploatacyjna =
|nacisk osi =
|rozstaw szyn =
|minimalny promień łuku =
|commons = Ol49
}}
Ol49 – oznaczenie parowozu osobowego budowanego w latach 1951–1954 w Fabryce Lokomotyw im. F. Dzierżyńskiego w Chrzanowie. Wyprodukowano 112 sztuk dla PKP i 4 sztuki na eksport do Korei Północnej.
Lokomotywy parowe tej serii przeznaczone były do obsługi pociągów osobowych i lekkich pociągów pospiesznych. Miały zastąpić przedwojenne parowozy Ok1 i Ok22. Jest to najmłodszy wyprodukowany w Polsce parowóz pasażerski – pierwszy wyjechał z fabryki w grudniu 1951.
Są wyposażone w duży zapas wody (25 tys. litrów) i węgla (12 ton). Prędkość maksymalna „oelki” to 100 km/h. Kilka sztuk z parowozowni Olsztyn i Toruń przerobiono z opalania węglem na opalanie mazutem.
Do dziś zachowało się 38 sztuk parowozów Ol49, większość z nich to tylko „zimne” eksponaty lub pomniki techniki. Jeszcze w latach 90. XX w. stacjonowały m.in. w Żaganiu, Przeworsku, Sierpcu i Jarocinie.
Od dawna słynie z nich Parowozownia Wolsztyn. Utrzymuje się tutaj czynne parowozy Ol49-59 i Ol49-69 ex. Ol49-99, oba z wydłużonymi okresami międzynaprawczymi. Naprawa rewizyjna parowozu Ol49-59 trwała od końca 2017 do maja 2018. Od 15 grudnia 2013 do 31 marca 2014 obieg parowozowy kursował pomiędzy Lesznem a Wolsztynem w planie pociągów osobowych Kolei Wielkopolskich. 15 maja 2017 został wznowiony ruch lokomotyw parowych na linii ze Zbąszynka do Leszna i z Wolsztyna do Poznania. Po naprawie czynny jest Ol49-69.
W Chabówce sprawny do maja 2007 był parowóz Ol49-100. Parowóz został odstawiony z powodu przekroczonego terminu rewizji kotła.
Z Belgii do Polski wrócił parowóz Ol49-12, który przechodzi rewizję kotła.
Cechy trakcyjne
Masa napędna Ol49 była zdecydowanie większa niż TKt48, „oelki” nie dysponowały więc tak dobrym przyśpieszeniem jak „tekatka”. Natomiast przy prędkości ustalonej, po rozpędzeniu, mogły prowadzić składy o masie do 300 ton ze swoją maksymalną prędkością konstrukcyjną. Bieg ich był spokojny, na dobrym torze do prędkości maksymalnej 100 km/h. Wydajność kotła była dobrze dobrana dla mocy maszyny parowej, nie obserwowało się zjawiska wyczerpania kotła. Niektóre „oelki” miały suwaki Trofimowa z rozsuwnymi tarczami, co wymagało innego sterowania podczas jazdy niż przy rozrządzie klasycznym (suwakach klasycznych). Prowadzenie ciężkich składów lub trudny profil linii wymagały zwiększenia napełniania cylindrów, z czym wiązało się zwiększone zapotrzebowanie na parę, co zwiększało wysiłek fizyczny załogi parowozu z uwagi na ręczne zarzucanie węgla na ruszt. Podczas jazdy tendrem naprzód prędkość konstrukcyjna była ograniczona do 50 km/h.
Właściwości trakcyjne
Maksymalna siła wynosi 12 500 kG. Opalany lepszym gatunkiem węgla Ol49 mógł ciągnąć na torze poziomym składy osobowe (wag. 4-osiowe) o masie 400 ton z prędkością 100 km/h, lub 905 ton – 80 km/h. Na wzniesieniach 14‰ skład 155-tonowy osiągał 70 km/h. W porównaniu do lokomotyw spalinowych (np. SP42) miała lepsze osiągi i właściwości trakcyjne.
Dane techniczne
* tender: 25D49
* masa parowozu:
** próżnego: 75,1 Mg
** w stanie roboczym: 83,25 Mg
** w stanie próżnym z tendrem: 125,4 Mg
** w stanie roboczym z tendrem: 145,25 Mg
** napędna: 51,3 Mg
* nacisk osi w stanie roboczym:
** napędnej: 17,1 Mg
** wiązanej 1.: 17 Mg
** wiązanej 3.: 17,2 Mg
** tocznej przedniej: 14,9 Mg
** tocznej tylnej: 16,7 Mg
* odstęp między osiami skrajnymi: 10 250 mm
* ruszt:
** długość: 2420 mm
** szerokość: 1582 mm
* palenisko:
** długość: 2420 mm
** szerokość: 1532 mm
** wysokość: 1565,4 mm
** powierzchnia: 3,7 m²
* płomieniówki:
** liczba: 102 szt.
** średnica wewnętrzna: 46 mm
** średnica zewnętrzna: 51 mm
** długość między ścianami sitowymi: 4 815 mm
* powierzchnia ogrzewalna: 70,9 m²
* płomienice:
** liczba: 38
** średnica wewnętrzna: 125 mm
** średnica zewnętrzna: 133 mm
** długość między ścianami sitowymi: 4 815 mm
* całkowita powierzchnia ogrzewalna bez przegrzewacza 159,4 m²
* przegrzewacz Schmidta
** rozrząd Heusingera
Zachowane parowozy serii Ol49 w Polsce
Uwagi:
# Ol49-99 posiada fałszywe oznaczenie Ol49-69 nadane podczas naprawy głównej w 2001 roku.
2. Ol49-111 został rozłożony na części w 2007 roku w celach naprawy (która się nie odbyła) i nie wiadomo na ten moment o dalszych losach parowozu.
Galeria
Plik:Poolseloc.jpg|Ol49-12
Plik:Chabowka skansen lokomotywa 1p.jpg|Ol49-44 w Chabówce
Plik:2008-02 Korsze 04.jpg|Ol49 w Korszach
Plik:Ol49-50.JPG|Ol49-50 w Toruniu
Plik:Ol49-82 Krzyż (4) WK13.jpg|tender parowozu Ol49-82
Plik:Ol-49cab.png|Kabina parowozu Ol49
Plik:Ol49-50 Torun Kluczyki.jpg|Ol-49 po remoncie na terenie parowozowni Toruń Kluczyki
Plik:Żukowo Wschodnie Fablok Ol49-69.jpg|Ol49-69 na stacji Żukowo Wschodnie, 2019
Plik:Ol49-59 Wolsztyn 05.16 066.JPG|Ol49-59 podczas Parady Parowozów w Wolsztynie
Przypisy
Bibliografia
* J. Fijałkowski i W. Kowalewski, 1959, Charakterystyki Normalnotorowych Pojazdów Trakcyjnych, Wydawnictwa Komunikacyjne
Linki zewnętrzne
* [http://www.parowozy.com.pl/ol49.htm Ol49 na stronie parowozy.com.pl]
* [http://pojazdy.moontech.pl/?p=976 Pojazdy Komunikacji – Parowóz Ol 49]
Kategoria:Parowozy PKP
Kategoria:Tabor kolejowy produkowany przez Fablok
Kategoria:Parowozy o układzie osi 1C1
