Oksyrynchos
Oksyrynchos, obecnie znane jako Al-Bahnasa, to starożytne miasto w środkowym Egipcie, położone około 160 km na południowy zachód od Kairu. Było stolicą XIX nomu górnoegipskiego i stanowi ważne stanowisko archeologiczne. W ciągu ostatnich dwóch stuleci odkryto tam liczne papirusy datowane na okres ptolemejski i rzymski, w tym prace Menandra oraz Ewangelię Tomasza.
Etymologia
Nazwa Oksyrynchos oznacza „ostronosy” i prawdopodobnie pochodzi od gatunku ryby z Nilu, ważnej w mitologii egipskiej.
Historia
W czasach hellenistycznych Oksyrynchos było jednym z najważniejszych miast Egiptu. Pochrystianizacji miasto zyskało sławę dzięki licznym kościołom i klasztorom. W IV wieku szacowano, że liczba mnichów wynosiła około dziesięciu tysięcy.
Po inwazji arabskiej w 641 roku miasto zostało opuszczone, a obecnie Al-Bahnasa zajmuje część obszaru starożytnego Oksyrynchos.
Papirusy
Wykopaliska rozpoczęte w 1897 roku przez Bernarda P. Grenfella, Arthura S. Hunta i W.M. Flindersa Petrie przyniosły wiele cennych odkryć. Odkryto teksty z okresu od I wieku p.n.e. do X wieku n.e., w tym fragmenty dzieł greckich, jak również teksty medyczne, które świadczą o tradycji edukacji medycznej w Oksyrynchos.
W 2009 roku opublikowano dwa papirusy z Corpus Hippocrateum, zawierające przysięgę Hipokratesa. Oksyrynchos jest także znane z najstarszego zachowanego hymnu chrześcijańskiego z III wieku n.e.
Znaczenie tekstów biblijnych
W Oksyrynchos odkryto fragmenty Nowego Testamentu, w tym:
- – fragment Ewangelii Jana
- i – listy Pawła
- – Dzieje Apostolskie
Inne istotne papirusy to:
- – Ewangelie, z ok. 200 r.
- – Ewangelie, z tego samego okresu
- – Ewangelie, z III wieku
W sumie znaleziono 27 papirusów zawierających fragmenty Starego Testamentu oraz fragmenty apokryfów Nowego Testamentu, w tym Ewangelię Tomasza.
Podsumowanie
Oksyrynchos to kluczowe miejsce dla badań nad historią literatury, medycyny i religii, oferujące unikalny wgląd w życie społeczności rzymskiego Egiptu oraz wczesnego chrześcijaństwa.
