Okolicznik przyzwolenia
Okolicznik przyzwolenia to część zdania, która wyjaśnia, w jakich okolicznościach można wykonać daną czynność, mimo wystąpienia przeszkód. Odpowiada na pytania: „pomimo czego”, „mimo co”, „wbrew komu”, „wbrew czemu”, „na przekór komu”, „na przekór czemu”.
Połączenia z przypadkami
Okolicznik przyzwolenia łączy się z różnymi przypadkami, w zależności od używanego pytania:
- Dopełniacz: „pomimo czego”, „mimo czego” – np. Poszedł pomimo deszczu.
- Celownik: „wbrew komu”, „wbrew czemu”, „na przekór komu”, „na przekór czemu” – np. Upił się wbrew zakazowi.
- Biernik: „mimo” z zaimkami „to” i „co” – np. Mimo to rozpłakali się.
Zdanie podrzędnie złożone okolicznikowe przyzwolenia
W zdaniu podrzędnym okolicznikowym przyzwolenia, okolicznik zdania nadrzędnego jest zastępowany przez zdanie podrzędne, które opisuje przeszkody, ale jednocześnie wskazuje, że zdarzenie w zdaniu nadrzędnym miało miejsce. Pytania kierowane do zdania podrzędnego to: „pomimo czego”, „mimo co”, „wbrew komu”, „wbrew czemu”.
Przykładowe wskaźniki zdania przyzwalającego to:
- chociaż – np. Maria kąpała się w jeziorze, chociaż była noc.
- choć – np. Szliśmy aż dwie godziny, choć były sprzyjające warunki.
- choćby – np. Choćby nam było przegrać tę walkę, musimy zaryzykować.
- mimo że – np. Zjadłem ciastko, mimo że nie mogę tego robić.
- pomimo że – np. Pomimo że nie lubię wycieczek, ta mnie szczególnie zainteresowała.
- jakkolwiek – np. Jakkolwiek nie zrobił, wymierz mu ostrą karę.
Przykłady zdań
- Piotr postanowił tańczyć, mimo że było bardzo późno.
- Żebyś mnie prosił nie wiem jak długo, nie dam się namówić na to ryzykowne przedsięwzięcie.
Imiesłowowy równoważnik zdania okolicznikowego przyzwolenia
Imiesłowowy równoważnik zdania przyzwolenia może zawierać słowa „nawet” lub „chociaż”:
- Nawet nie lubiąc prawa, trzeba go przestrzegać.
- Żył, nawet trując się.
- Nie będąc zdolny do przyjaźni, byłem przecież zdolny do wielkiej miłości.
