Odpowiedzialność cywilna
Odpowiedzialność cywilna to negatywne konsekwencje, które ponoszą podmioty prawa w wyniku zdarzeń uznawanych przez prawo za szkodliwe. Obejmuje to możliwość przymusu państwowego, w celu egzekucji obowiązków finansowych wobec osoby fizycznej lub prawnej.
Najczęściej odpowiedzialność ta wiąże się z długiem, choć istnieją wyjątki, takie jak zobowiązania naturalne, gdzie dłużnik nie jest odpowiedzialny, lub sytuacje, gdy osoba odpowiada mimo braku długu, jak w przypadku długu gruntowego w prawie niemieckim. W polskim kodeksie rodzinnym i opiekuńczym przewidziano możliwość zaspokojenia wierzyciela z majątku wspólnego małżonków lub majątku osobistego dłużnika (art. 41).
Źródła odpowiedzialności
- Odpowiedzialność deliktowa – za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym.
- Odpowiedzialność kontraktowa – z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań wynikających z czynności prawnej, najczęściej umowy.
Rodzaje odpowiedzialności
- Odpowiedzialność osobista (majątkowa) – dłużnik odpowiada całym swoim majątkiem, zarówno obecnym, jak i przyszłym, za wyrządzoną szkodę, bez ograniczeń i przywilejów dla wierzycieli.
- Ograniczona odpowiedzialność osobista –
- Odpowiedzialność dłużnika ogranicza się do wyodrębnionej masy majątkowej.
- Dłużnik odpowiada całym swoim majątkiem, ale tylko do określonej wysokości, np. do wartości aktywów spadku.
- Odpowiedzialność rzeczowa – dłużnik odpowiada tylko określoną rzeczą, np. zastawem lub hipoteką. Wierzyciel rzeczowy ma priorytet w zaspokojeniu roszczeń z obciążonego przedmiotu majątkowego w przypadku egzekucji.
