Odczyn wiązania dopełniacza (OWD)
Odczyn wiązania dopełniacza (OWD) to technika immunologiczna, która pozwala na wykrycie i określenie obecności antygenu lub przeciwciała w surowicy. Metoda ta opiera się na zdolności dopełniacza do lizy kompleksów składających się z krwinek czerwonych i swoistych przeciwciał.
Procedura OWD jest dwustopniowa i wymaga następujących komponentów:
- surowica badana (pozbawiona dopełniacza, podgrzana do 56°C),
- antygen,
- dopełniacz (świeża surowica).
Po inkubacji dodaje się system wykrywający, czyli krwinki czerwone owcy oraz przeciwciała (amboceptor króliczy). Wynikiem testu jest:
- brak hemolizy – odczyn dodatni (obecność przeciwciał),
- hemoliza – odczyn ujemny (brak przeciwciał).
Wymagana jest odpowiednia kontrola oraz standaryzacja testu. OWD był wykorzystywany w diagnostyce kiły, znany jako odczyn Wassermana (jakościowy) lub Kolmera (ilościowy).
Określenie antygenu w badanym materiale
Aby określić obecność antygenu, do probówek dodaje się podwójne rozcieńczenia antygenu oraz stałą ilość inaktywowanej surowicy. Jeśli antygen jest obecny, powstają kompleksy antygen-przeciwciało.
Następnie dodaje się dopełniacz w odpowiedniej ilości. W sytuacji, gdy w mieszaninie występują kompleksy antygen-przeciwciało, dopełniacz zostaje „zużyty”. Kolejnym krokiem jest dodanie erytrocytów baranie oraz inaktywowanej surowicy królika. Wynik testu jest interpretowany w sposób następujący:
- hemoliza – wynik ujemny (brak antygenu),
- brak hemolizy – wynik dodatni (obecność antygenu).
Określenie przeciwciała w badanej surowicy
W przypadku poszukiwania przeciwciał, zamiast rozcieńczeń antygenu przygotowuje się podwójne rozcieńczenia surowicy, do których dodaje się stałą ilość antygenu.
OWD jest istotnym narzędziem w immunologii oraz diagnostyce laboratoryjnej, umożliwiającym wykrywanie specyficznych interakcji między antygenami a przeciwciałami.
