Ochrona przyrody w Polsce
Ochrona przyrody w Polsce ma długą historię, sięgającą czasów średniowiecza. Przepisy dotyczące ochrony zasobów naturalnych zaczęły się kształtować od początków istnienia państwa, a ich celem było przede wszystkim zachowanie cennych zasobów dla elit i władzy.
Historia ochrony przyrody
Pierwsze regulacje pojawiły się w XI wieku, kiedy Bolesław I Chrobry ograniczył polowania na bobry. Najstarszym dokumentem jest Statut wiślicki z 1347 roku, który wprowadzał kary za nielegalny wyrąb drzew. W późniejszych latach, za panowania Zygmunta Starego i Stefana Batorego, wprowadzono dalsze ograniczenia dotyczące ochrony różnych gatunków zwierząt oraz ryb.
Systematyczne działania na rzecz ochrony przyrody rozpoczęły się na szerszą skalę dopiero w XX wieku. Po I wojnie światowej powołano Państwową Tymczasową Komisję Ochrony Przyrody, która w 1926 roku przekształciła się w Państwową Radę Ochrony Przyrody. W 1928 roku utworzono Ligę Ochrony Przyrody.
Kluczowe akty prawne
W Polsce ustanowiono szereg ustaw regulujących ochronę przyrody, w tym:
- Ustawa z dnia 10 marca 1934 r. o ochronie przyrody.
- Ustawa z dnia 7 kwietnia 1949 r. o ochronie przyrody.
- Ustawa z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody.
- Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
Wiele z tych przepisów wynika z międzynarodowych porozumień oraz dyrektyw Unii Europejskiej, w tym programu Natura 2000.
Obszary chronione
Podstawowym składnikiem systemu ochrony przyrody w Polsce jest 23 parki narodowe, które zajmują łączną powierzchnię 3151 km². W ramach parków wyznaczono strefy ochrony ścisłej o powierzchni 712 km², gdzie ingerencja człowieka jest ograniczona.
Na koniec 2018 roku powierzchnia obszarów prawnie chronionych wynosiła ponad 10,2 mln ha, co stanowiło 32,6% powierzchni kraju. Dodatkowo, rośnie popularność prywatnych obszarów ochrony przyrody.
