Obrońca w polskim postępowaniu karnym
Obrońca to kluczowy uczestnik postępowania karnego, który działa na rzecz oskarżonego. Może on występować na podstawie pełnomocnictwa (obrona z wyboru) lub na mocy decyzji sądu (obrona z urzędu). Jego głównym celem jest dążenie do uniewinnienia oskarżonego lub uzyskania najniższego wymiaru kary.
Obowiązki obrońcy
Obrońca ma szereg obowiązków, w tym:
- zgłaszanie wniosków dowodowych
- zaskarżanie czynności organów postępowania
Wszystkie działania podejmowane przez obrońcę są traktowane tak, jakby zostały podjęte przez samego oskarżonego.
Kto może być obrońcą?
Obrońcą może być osoba uprawniona zgodnie z przepisami o adwokaturze lub ustawie o radcach prawnych (art. 82 kodeksu postępowania karnego).
Obrona obowiązkowa
Obrona ma charakter obowiązkowy w następujących przypadkach:
- oskarżony jest nieletni
- oskarżony jest głuchy, niemy lub niewidomy
- istnieją wątpliwości co do poczytalności oskarżonego
- występują okoliczności utrudniające obronę (np. brak znajomości języka polskiego)
- sprawa toczy się przed sądem okręgowym, a oskarżony jest pozbawiony wolności
W sytuacjach, gdy oskarżony nie ma obrońcy z wyboru, prezes sądu jest zobowiązany do wyznaczenia obrońcy z urzędu. Taki obrońca może być także przydzielony, jeśli oskarżony udowodni, że nie jest w stanie pokryć kosztów sądowych bez uszczerbku dla siebie i swojej rodziny.
