Obozy NKWD dla jeńców polskich
Obozy NKWD dla jeńców polskich były miejscami masowego odosobnienia, gdzie przetrzymywano trzy grupy jeńców w niewoli radzieckiej. Wyróżniano obozy jenieckie właściwe, które przestrzegały konwencji o jeńcach, oraz obozy pracy przymusowej, w których jeńcy byli zmuszani do ciężkiej pracy.
Operacja Polska (1933–1938)
Po repatriacji Polaków w 1924 roku, w ZSRR pozostało około 1,1–1,2 mln Polaków, głównie na Ukrainie i Białorusi. W 1937 roku NKWD rozpoczęło „Polską operację”, która miała na celu likwidację polskiego wywiadu w ZSRR. Aresztowano 134 519 Polaków, z czego około 75 tys. zostało rozstrzelanych. Reszta trafiła do obozów lub została deportowana do Kazachstanu.
Obozy NKWD (1939–1940)
Obozy jenieckie funkcjonowały od września 1939 roku do maja 1940 roku. Najważniejsze obozy to:
- Oboz w Szepetówce – internowano tam polskich jeńców wojennych.
- Oboz rówieński – system obozów pracy wzdłuż strategicznej drogi Nowogród Wołyński – Lwów.
- Obozy pracy w kopalniach żelaza i wapienia.
Obozy ON i ich losy
W 1940 roku jeńcy z obozów specjalnych zostali zgrupowani w obozach pracy blisko Smoleńska. Po wybuchu wojny w 1941 roku, wielu z nich zostało rozstrzelanych przez Niemców, jednak wersja ta jest kwestionowana przez historyków.
Obozy po amnestii (1941)
Po ogłoszeniu amnestii w 1941 roku, niektóre obozy były zamknięte, a jeńcy przetrzymywani w obozach przejściowych. Wśród nich były obozy griazowiecki i suzdalski, gdzie przetrzymywano wyselekcjonowanych jeńców.
Represje po II wojnie światowej
Po wojnie NKWD kontynuowało represje wobec Polaków. Stworzono obozy, w których przetrzymywano tysiące obywateli polskich, w tym żołnierzy AK. Około 500 tysięcy osób zginęło w wyniku represji w latach 1944–1956.
Więzienia i obozy NKWD w PRL
W Polsce po wojnie NKWD i UB zakładały obozy i więzienia dla opozycji. W 1945 roku istniało wiele obozów, gdzie przetrzymywano żołnierzy AK. Szacuje się, że przez te miejsca przeszło od 150 do 200 tysięcy osób, a liczba ofiar represji była znaczna.
Wnioski
Obozy NKWD dla Polaków w ZSRR i po wojnie w Polsce były miejscami brutalnych represji. Wiele osób straciło życie, a wielu innych doznało niewyobrażalnych cierpień w wyniku działań reżimu komunistycznego.
