Oberek – Tańce Ludowe w Polsce
Oberek to polski taniec ludowy, który wyróżnia się szybkim tempem i rytmami mazurkowymi o metrum trójmiarowym. Jest najszybszym z tańców mazurkowych, obok kujawiaka i mazura. W południowej Polsce znany jest również jako „obertas”, co odnosi się do tańców dwumiarowych.
Historia i rozwój oberka
Nazwa „obertas” pojawiła się po raz pierwszy w 1697 roku, kiedy to z dawnych tańców o charakterze łańcuchowym wyłoniły się tańce parowe. Pierwsze kompozycje oberka z lat 30. XIX wieku wykonywano w warszawskim Teatrze Rozmaitości. Fryderyk Chopin był jednym z pierwszych kompozytorów, którzy wykorzystywali oberek w swojej twórczości.
Późniejsze losy tańca
W XX wieku oberek zyskał znaczenie edukacyjne, a jego rozwój kontynuowali tacy działacze jak Zygmunt Kłośnik, Józef Waxman oraz Zofia Kwaśnicowa. Po II wojnie światowej oberek stał się popularny w wersji scenicznej, w której wzbogacono go o nowe figury taneczne.
Współczesne oblicze oberka
Oberek wykonywany jest głównie przez zespoły folklorystyczne, takie jak Zespół Pieśni i Tańca „Mazowsze” czy Zespół Pieśni i Tańca Śląsk. W 2018 roku odbyły się festiwale, które promowały tę formę tańca, umożliwiając widzom obserwację występów artystów.
Muzyka oberka
Muzyka oberka charakteryzuje się swobodnym, nieustabilizowanym rytmem, który opiera się na improwizacji i dowolności rytmicznej. W tańcu często zmienia się metrum, co nadaje mu osobisty charakter. Kluczowym elementem jest także akcentowanie, które wpływa na dynamikę tańca.
Warianty oberka
- Wariant bliższy obertasowi: Przyśpiewki o ośmiosylabowej lub szesnastosylabowej strukturze.
- Wariant bliższy mazurkowi: Przyśpiewki składające się z dwunastu lub trzynastu sylab.
Stylizacje w twórczości kompozytorskiej
Współcześnie oberek występuje w formie stylizowanej, zarówno instrumentalnej, jak i wokalno-instrumentalnej. Kompozytorzy tacy jak Chopin, Wieniawski czy Szymanowski tworzyli utwory, które nawiązują do ludowych wzorców oberka.
