O co walczy Naród Polski? – Deklaracja Rady Jedności Narodowej
15 marca 1944 roku Rada Jedności Narodowej (RJN) przyjęła deklarację, rozwijającą wcześniejsze porozumienie polityczne czterech głównych partii Polski Podziemnej. Była to odpowiedź na komunistyczną deklarację Polskiej Partii Robotniczej.
Główne założenia deklaracji
Dokument RJN koncentrował się na kwestiach ustrojowych, politycznych, społecznych i gospodarczych przyszłej Polski. Kluczowe postulaty obejmowały:
- Polityka zagraniczna oparta na sojuszach z Wielką Brytanią, USA, Francją, Turcją oraz Związkiem Radzieckim, pod warunkiem uznania przedwojennych granic Polski.
- Granice Polski miały obejmować całe Prusy Wschodnie, Gdańsk oraz Śląsk Opolski, z zachowaniem granicy wschodniej zgodnej z traktatem ryskim.
- Ustrój oparty na demokracji parlamentarnej z nową konstytucją zapewniającą wolności obywatelskie i równość praw.
- Decentralizacja władzy przez rozwój samorządów terytorialnych i zawodowych.
- Powstanie apolitycznej Armii Narodowej z połączenia Armii Krajowej i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
Reformy społeczno-gospodarcze
W celu poprawy sytuacji gospodarczej, RJN postulowała:
- Przejęcie przedsiębiorstw zarządzanych przez Niemców oraz dużych gospodarstw rolnych w celu utworzenia mniejszych, rodzinnych gospodarstw.
- Usunięcie dysproporcji społecznych poprzez reformy rolne oraz uspołecznienie kluczowych gałęzi przemysłu.
- Dostęp młodzieży do edukacji oraz system bezpłatnej nauki i pomocy medycznej.
Stosunek do mniejszości narodowych
Jednym z kontrowersyjnych punktów deklaracji była kwestia mniejszości narodowych. Gwarantowano im równouprawnienie i rozwój kulturowy, jednak z wymogiem lojalności wobec państwa polskiego. Różnice w podejściu do tej kwestii między poszczególnymi partiami mogły prowadzić do napięć wewnętrznych w RJN.
Podsumowanie
Deklaracja RJN z 1944 roku była istotnym dokumentem, który definiował wizję przyszłej Polski po II wojnie światowej, koncentrując się na budowie demokratycznego państwa oraz reformach społeczno-gospodarczych, a także relacjach z mniejszościami narodowymi.
