|commons = Category:Fantastyka (magazine)
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|www = http://www.fantastyka.pl
}}
Nowa Fantastyka, do 1990 Fantastyka – polski miesięcznik literacki, pierwsze w Polsce czasopismo poświęcone szeroko rozumianej fantastyce, w szczególności literaturze science fiction i fantasy. Ukazuje się od 1982.
W piśmie debiutowali liczni polscy twórcy m.in. Andrzej Sapkowski, Jacek Dukaj czy Marek S. Huberath.
Charakterystyka
W miesięczniku publikowane są utwory – powieści i krótsze formy polskich oraz zagranicznych autorów fantastyki, recenzje filmów oraz książek fantastycznych, a także artykuły o tematyce popularnonaukowej i felietony. W przeszłości na łamach NF pojawiały się również komiksy, a także informacje na temat konwentów i ważniejszych wydarzeń w fandomie.
Pierwszym redaktorem naczelnym czasopisma był Adam Hollanek, po zmianie wydawcy funkcję tę objął Lech Jęczmyk, potem długo sprawował ją Maciej Parowski, obecnie piastuje ją Jerzy Rzymowski. Wydawcą jest Prószyński Media.
Historia
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Andrzej Wójcik wspomina, że na pomysł utworzenia czasopisma w drugiej połowie lat 70. XX wieku wpadł działacz Ogólnopolskiego Klubu Miłośników Fantastyki i Science Fiction Andrzej Pruszyński. Po latach starań, w których niebagatelne okazało się poparcie działaczy PZPR, Hieronima Kubiaka i Karola Rodka (ojca działacza fandomu Jacka Rodka), grupa aktywistów w maju 1982 uzyskała zgodę na uruchomienie czasopisma. W pierwszym zespole redakcyjnym znaleźli się także m.in. Maciej Parowski, Tadeusz Markowski, Krzysztof Szolginia, Wiktor Malski. Władze nie zgodziły się, by redaktorem naczelnym został Krzysztof Boruń, więc mianowano nim ówczesnego dziennikarza „Trybuny Ludu” Adama Hollanka.
„Fantastyka” była pierwszym czasopismem w Polsce poświęconym wyłącznie fantastyce. Pierwszy numer miesięcznika ukazał się w październiku 1982. Pismo wydawała Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch”, koncern prasowy należący do PZPR. Czasopismo od początku uzyskało ogromną popularność. Średnio kioski otrzymywały 2–3 egzemplarze pisma, które kupowano jeszcze w dniu dostawy. Pod koniec lat 80. „Fantastyka”, mimo dużych nakładów, miała duże problemy z regularnym trafianiem do kiosków.
III Rzeczpospolita
W lipcu 1990 zmienił się wydawca, a pismo przyjęło nazwę „Nowa Fantastyka”. W tym czasie nastąpiły również znaczące zmiany w wyglądzie czasopisma – zwiększono liczbę stron, zmieniono format, rozbudowany został dział publicystyczny.
W połowie 2003 zwiększono liczbę kolorowych stron.
„Nowa Fantastyka” jest obecnie najstarszym tego typu pismem na polskim rynku. Średni nakład w 2015 to 15 tys. egzemplarzy. W czasach swej największej świetności – w latach 80. nakład pisma przekraczał 150 tys. egz., w 1996 wynosił 76 tys., a w 2004 – 36 tys. egzemplarzy (według danych ZKDP za 2004).
Od 2014 do 2016 „Nowa Fantastyka” dostępna była w wersji elektronicznej. Jako powód rezygnacji z e-wydania podano jego nieopłacalność.
Od 2014 redakcja przyznaje swoje nagrody dla utworów literackich i komiksów.
Redaktorzy naczelni
Fantastyka (1982–1990)
* Adam Hollanek (1982–1990)
Nowa Fantastyka (od 1990)
* Lech Jęczmyk (1990–1992)
* Maciej Parowski (1992–2003)
* Arkadiusz Nakoniecznik (2003–2005)
* Maciej Makowski (2005–2006)
* Paweł Matuszek (2006–2009)
* Kamil Śmiałkowski (pełniący obowiązki, 2009–2010)
* Jakub Winiarski (2010–2013)
* Jerzy Rzymowski (od 2013)
Felietoniści
obecnie
* Maciej Bachorski
* Krystyna de Binzer
* Łukasz Czarnecki
* Paweł Deptuch
* Agnieszka Haska
* Andrzej Kaczmarczyk
* Rafał Kosik
* Joanna Kułakowska
* Paweł Laudański
* Waldemar Miaśkiewicz
* Łukasz Orbitowski
* Przemysław Pieniążek
* Radosław Pisula
* Aleksandra Radziejewska
* Jerzy Stachowicz
* Marek Starosta
* Rafał Śliwiak
* Witold Vargas
* Peter Watts
* Łukasz M. Wiśniewski
* Tymoteusz Wronka
w przeszłości także
* Gregory Benford
* Jakub Ćwiek
* Jacek Dukaj
* Jarosław Grzędowicz
* Arkadiusz Grzegorzak
* Adam Hollanek
* Lech Jęczmyk
* Tomasz Kołodziejczak
* Feliks W. Kres
* Konrad T. Lewandowski
* Bartłomiej Łopatka
* Graham Masterton
* Marek Oramus
* Maciej Parowski
* Tomasz Piątek
* Marcin Przybyłek
* Tomasz Przyłucki
* Robert Silverberg
* Jacek Sobota
* Kamil Śmiałkowski
* Rafał Ziemkiewicz
Komiksy
Na łamach pisma debiutowało wielu polskich twórców komiksowych, a premierę miały znane serie takie, jak Funky Koval. Najdłużej ukazującą się regularnie serią jest Lil i Put, który od roku 2017 jest stałym elementem magazynu.
Pochodne czasopisma
Oprócz samej „Fantastyki” w różnych okresach powstały:
* Mała Fantastyka – kwartalnik dla dzieci, wydawany w latach 1987–1990
* Komiks – Fantastyka – wydawany w latach 80., na początku lat 90. przekształcony w czasopismo „Komiks”
* Fantastyka – wydanie specjalne – kwartalnik zawierający jedynie teksty literackie, w tym powieści, wydawany w latach 2003–2019
* Czas Fantastyki – kwartalnik poświęcony publicystyce na temat fantastyki, wydawany w latach 2004–2015, dostępny jedynie w prenumeracie i w sieci Empik.
Gloria Artis
29 października 2007, z okazji 25-lecia pisma, minister kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski uhonorował czasopismo srebrnym medalem „Gloria Artis”. Uhonorowani zostali również współpracownicy „Nowej Fantastyki”:
Medal srebrny
* Lech Jęczmyk
* Maciej Parowski
Medal brązowy
* Andrzej Brzezicki
* Maciej Makowski
* Dorota Malinowska
* Arkadiusz Nakoniecznik
* Andrzej Niewiadowski
* Marek Oramus
* Jacek Rodek
* Krzysztof Szolginia
* Rafał A. Ziemkiewicz
Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”
* Małgorzata Berlińska
* Andrzej W. Kaczorowski
* Sławomir Kędzierski
* Tadeusz Markowski
* Darosław J. Toruń
* Andrzej Wójcik
* Marek Zalejski
* Paweł Ziemkiewicz
Przypisy
Linki zewnętrzne
* [http://fantastyka.pl Strona oficjalna pisma]
* [http://niniwa22.cba.pl/maciej_parowski_nowa_fantastyka.htm Maciej Parowski w rozmowie o historii „Fantastyki”]
Kategoria:Polskie czasopisma fantastyczne
Kategoria:Czasopisma w języku polskim
Kategoria:Czasopisma wydawane od 1982
Kategoria:Organizacje odznaczone Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Kategoria:Miesięczniki w Polsce
Kategoria:Polskie czasopisma literackie
