Niklas Luhmann

Niklas Luhmann (1927-1998) był niemieckim socjologiem i teoretykiem społecznym, uznawanym za kluczową postać w socjologicznej teorii systemów i cybernetyce społecznej. Jego prace miały znaczący wpływ na rozwój nauk społecznych w XX wieku.

Życiorys

Luhmann urodził się w Lüneburgu w rodzinie właścicieli browaru. Po wcieleniu do wojska w 1944 roku, trafił do niewoli amerykańskiej. Po wojnie studiował prawo na Uniwersytecie we Fryburgu, uzyskując dyplom w 1949 roku. Pracował w administracji oraz jako asystent w Wyższym Sądzie Administracyjnym. W 1960 roku studiował na Uniwersytecie Harvarda pod kierunkiem Talcotta Parsonsa, co znacząco wpłynęło na jego późniejsze myślenie teoretyczne.

W 1966 roku uzyskał doktorat na Uniwersytecie w Münster, a rok później habilitację. W 1968 roku objął katedrę socjologii na Uniwersytecie w Bielefeld, gdzie pracował do 1993 roku. Był autorem wielu prac naukowych oraz wykładów, które przyczyniły się do rozwoju socjologii jako dyscypliny.

Koncepcje i publikacje

Teoria społeczeństwa Luhmanna opiera się na koncepcji systemów autopoietycznych, w których komunikacja jest kluczowym elementem funkcjonowania systemu społecznego. Luhmann postulował równą wagę dla mikrosystemów (np. relacje międzyludzkie) i makrosystemów (np. system prawny, polityka).

Inspiracje dla jego teorii pochodziły od:

Talcotta Parsonsa – funkcjonalizm
Maxa Webera – różnicowanie społeczeństw
Humberto Maturany i Francisco Varela – autopoiesis
Claude’a Shannona i Warrena Weavera – komunikacja

Według Luhmanna, systemy autopoietyczne są samoodnawiające się i dążą do przetrwania poprzez różnicowanie się od otoczenia. Wyróżnił trzy formy różnicowania systemów społecznych: