Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” to ogólnopolski związek zawodowy, który powstał w 1980 roku w celu obrony praw pracowniczych. W latach 1980-1989 był kluczowym ośrodkiem opozycji wobec rządów komunistycznych w Polsce. Związek zarejestrowano 10 listopada 1980 roku, a jego patronem od 2014 roku jest błogosławiony ksiądz Jerzy Popiełuszko.
Geneza i działalność
„Solidarność” wyrosła z komitetów strajkowych, które z czasem przekształciły się w komisje założycielskie. Wzrost napięcia społecznego doprowadził do strajków, a w 1980 roku sytuacja gospodarcza pogorszyła się, co zaowocowało masowymi protestami. Na początku sierpnia 1980 roku w Stoczni Gdańskiej zorganizowano strajk, który zapoczątkował falę protestów w całym kraju.
Postulaty i Porozumienia Sierpniowe
Robotnicy przedstawili 21 postulatów, w tym żądanie utworzenia niezależnych związków zawodowych. W wyniku negocjacji z rządem podpisano Porozumienia Sierpniowe, co doprowadziło do powołania NSZZ „Solidarność”. Związek szybko zyskał na znaczeniu, a liczba członków osiągnęła 10 milionów.
Stan wojenny
W grudniu 1981 roku wprowadzono stan wojenny, co doprowadziło do delegalizacji „Solidarności” i internowania jej przywódców. Mimo represji, podziemna działalność związku trwała, a protesty społeczne były kontynuowane, zwłaszcza w 1982 roku.
Okrągły Stół i transformacja ustrojowa
Na początku lat 90. XX wieku, po serii strajków, władze PRL zgodziły się na rozmowy z „Solidarnością”. W 1989 roku zorganizowano Okrągły Stół, co doprowadziło do częściowo wolnych wyborów. „Solidarność” zdobyła większość mandatów, a Tadeusz Mazowiecki został pierwszym niekomunistycznym premierem Polski.
Reformy i późniejsza działalność
W kolejnych latach „Solidarność” wspierała reformy rynkowe, ale także stawała w obronie praw pracowniczych. Związek był aktywny w organizowaniu protestów i manifestacji, szczególnie w obronie praw pracowników i w kontekście reform społecznych.
Współczesne wyzwania
W XXI wieku „Solidarność” wciąż działa jako reprezentant pracowników, biorąc udział w dyskusjach na temat polityki społecznej i gospodarczej w Polsce. Związek pozostaje ważnym głosem w debacie publicznej, starając się chronić interesy swoich członków.
Przewodniczący „Solidarności”
- Lech Wałęsa (1981-1990)
- Marian Krzaklewski (1991-2002)
- Janusz Śniadek (2002-2010)
- Piotr Duda (od 2010)
Upamiętnienia
„Solidarność” ma wiele upamiętnień w Polsce, w tym nazwy ulic i pomniki. Ich działalność jest szeroko dokumentowana i uznawana jako kluczowy element w walce o wolność i demokrację w Polsce.
