„`html
Niedzbórz
Niedzbórz to wieś w Polsce, znajdująca się w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, w gminie Strzegowo. Historycznie była to osada, która w 1503 roku uzyskała prawa miejskie, jednak utraciła je przed 1800 rokiem. W latach 1954–1972 wieś była siedzibą władz gromady, a w latach 1973–1976 gminy Niedzbórz. Miejscowość jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej św. Mikołaja.
Toponimia
- 1349: Pokrite Wody, Pocrithki duplex, Pokrythky
- 1503: Miedziborze, Miedzyborze, Myedzborsz
Historia
W 1502 roku Mikołaj Bartnicki, kustosz katedry płockiej, uzyskał przyzwolenie króla Aleksandra Jagiellończyka na lokację miasta Międzyborze na terenie dwóch wsi Pokrytki. Miasto otrzymało prawa chełmińskie w 1505 roku, a później zyskało prawo do organizacji jarmarków. W XVI wieku Niedzbórz był siedzibą jednego z powiatów Ziemi Zawkrzeńskiej.
W 1513 roku erygowano parafię pw. św. Mikołaja, a na przełomie XVI i XVII wieku wzniesiono drewniany kościół, który istniał do 1775 roku. Obecny murowany kościół zbudowano w latach 1885–1886, a jego wyposażenie pochodzi głównie z XVIII wieku.
Po II rozbiorze Polski Niedzbórz stracił prawa miejskie w 1869 roku. W XIX wieku w miejscowości mieszkała rodzina Choromańskich, dzierżawiąca lokalne dobra. W 1939 roku Niedzbórz był miejscem działań wojskowych.
Oświata
W Niedzborzu znajduje się Zespół Szkół, w skład którego wchodzi Szkoła Podstawowa im. Władysława Smoleńskiego oraz Gimnazjum nr 2 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Niedzbórz w kulturze
W powieści „Krzyżacy” Henryka Sienkiewicza umiejscowiono scenę zamieci śnieżnej w okolicach Niedzborza.
Bibliografia
- Słownik Historyczno-Geograficzny Ziem Polskich W Średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk
- Adam Wolff: Studia nad urzędami mazowieckimi 1370-1526
- Jerzy Antonowicz: Studia i materiały do dziejów ziemi zawkrzeńskiej
- Antoni J. Nowowiejski: Płock: monografia historyczna
- Kwartalnik historii kultury materialnej, PAN
- Atlas historyczny Polski, Komisja Atlasu Historycznego Polski, PAN
- Miasta polskie w tysiącleciu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich
- Jan Pietka: Mazowiecka elita feudalna późnego średniowiecza
- Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski
„`
