Niecka Północnosudecka
Niecka północnosudecka, znana również jako depresja północnosudecka lub synklinorium północnosudeckie, to rozległa jednostka geologiczna w północno-zachodniej części Sudetów. Graniczy z metamorfikiem kaczawskim, który stanowi jej podłoże.
Charakter granic niecki jest zarówno sedymentacyjny, jak i tektoniczny. Kształt niecki jest wydłużony w kierunku północnego zachodu do południowego wschodu, sięgając zachodnich obszarów Niemiec. W obrębie niecki można wyróżnić różne strefy geologiczne, w tym:
- strefa tektoniczna Warta-Osiecznica
- wypiętrzenie Ołoboku
- zrąb Zebrzydowej
- zrąb Pieńsk-Godzieszów
- półrów Lasowa
- antyklina Raciborowic
- synklina Grodźca
Na południowym wschodzie niecka posiada kilka odgałęzień, takich jak niecka leszczyńska, półrów Lwówka, rów Świerzawy oraz rów Wlenia. Rów Świerzawy łączy się z zapadliskiem Wolbromka, które dochodzi do sudeckiego uskoku brzeżnego. W pobliżu znajduje się również izolowane zapadlisko Wierzchosławic, o podobnej budowie geologicznej.
Geologia niecki północnosudeckiej obejmuje skały osadowe i wulkaniczne, które powstały od górnego karbonu do górnej kredy. Najczęściej występujące skały to:
- piaskowce
- mułowce
- wapienie
- margle
- gipsy
- anhydryty
- porfiry
- melafiry i ich tufy
Utwory wypełniające nieckę są przykryte osadami miocen i pliocenu, a lokalnie występują trzeciorzędowe bazalty związane z prowincją bazaltową środkowej Europy. Skały te tworzą podłoże dla Gór Kaczawskich, Pogórza Kaczawskiego oraz Pogórza Izerskiego, a w północno-zachodniej części również dla Niziny Śląsko-Łużyckiej.
Bibliografia
- Józef Oberc: Budowa geologiczna Polski, t. IV Tektonika, cz. 2 Sudety i obszary przyległe, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1972
- Ewa Stupnicka: Geologia regionalna Polski, Wydanie III zmienione, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007
