Neumy – Notacja Muzyczna w Średniowieczu
Neumy to forma notacji muzycznej, która pojawiła się w średniowieczu. Nazwa pochodzi z greckich słów πνεῦμα (pneuma) oznaczającego „oddech” lub νεῦμα (neuma) – „znak”. Stanowiły one ogólny zarys linii melodycznej, wskazując kierunek melodii, ale nie określając dokładnych interwałów. Wprowadzenie linii w notacji (diastematycznej) przez Gwidona z Arezzo w XI wieku umożliwiło bardziej szczegółowy zapis melodii chorałowych.
Neumy zapisywano początkowo bezliniowo, a później na czterolinii. Oznaczenia te, takie jak punkty (punctum) i kreski (virga), przedstawiały przybliżony przebieg melodii, ale nie zawsze precyzowały czas trwania oraz wysokość dźwięku. Tempo jednej neumy można określić jako spokojną ósemkę. W miarę upływu czasu, w różnych regionach i epokach, neumy przyjmowały różne formy, co skutkowało wyróżnieniem neum bizantyńskich, włoskich, francuskich i gotyckich, a w stylu rzymskim miały one kształt rombu.
Klucze
W notacji muzycznej klucz to znak, który pozwala na identyfikację nut na liniach. Śpiew gregoriański korzysta głównie z dwóch kluczy, które wywodzą się z dawnych liter nutowych. Nuty znajdujące się na tej samej linii co klucz noszą jego nazwę.
Rodzaje Neum
- Nuty zwykłe
- Neumy złożone z dwóch nut
- Neumy złożone z trzech nut
- Neumy złożone z czterech nut
- Pressus
- Neumy zanikające
Inne Znaki
Oprócz neumy, w notacji muzycznej używane są również inne znaki, takie jak słupki, które służą jako znaki rytmiczne.
Wszystkie te elementy składają się na bogaty system notacji, który odzwierciedla rozwój muzyki w średniowieczu, szczególnie w kontekście chorału gregoriańskiego.
