Nerw językowo-gardłowy (nerw IX)
Nerw językowo-gardłowy, znany jako nerw IX, jest dziewiątym nerwem czaszkowym. Klasyfikowany jest jako nerw mieszany, składający się głównie z włókien czuciowych, które unerwiają gardło i język, oraz z włókien ruchowych, które kontrolują niektóre mięśnie gardła, języka i podniebienia, a także mają funkcje wydzielnicze dla ślinianki przyusznej.
Budowa i przebieg
Włókna czuciowe i smakowe nerwu kończą się w jądrze samotnym, podczas gdy włókna ruchowe zaczynają się w górnej części jądra dwuznacznego, a włókna przywspółczulne wychodzą z jądra ślinowego dolnego. Nerw IX odchodzi od rdzenia przedłużonego przez 5-6 korzonków, które ukazują się w bruździe bocznej tylnej za oliwką, a następnie opuszcza czaszkę przez otwór szyjny.
Gałęzie nerwu językowo-gardłowego
- Nerw bębenkowy: Odchodzi od zwoju dolnego i dostaje się do jamy bębenkowej.
- Gałęzie zatoki tętnicy szyjnej: Jedna lub dwie gałęzie dochodzą do zatoki tętnicy szyjnej.
- Gałęzie gardłowe: 3-4 gałęzie do splotu gardłowego.
- Gałęzie do mięśnia rylcowo-gardłowego: Unerwiają mięsień rylcowo-gardłowy.
- Gałęzie migdałkowe: 3-4 gałęzie do splotu migdałkowego.
- Gałęzie językowe: Unerwiają tylną ⅓ języka i prowadzą włókna czuciowe oraz przywspółczulne dla gruczołów.
Skutki porażenia
Porażenie nerwu językowo-gardłowego może prowadzić do braku czucia w tylnej części języka oraz górnej części gardła, a także problemów z połykaniem. Uszkodzenie obustronne może wywołać przełom nadciśnieniowy z powodu wpływu nerwu na baroreceptory w zatoce tętnicy szyjnej.
Bibliografia
- Janina Sokołowska-Pituchowa (red.), Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. Wyd. VII. PZWL, 2005.
