„`html
Nerka – ogólne informacje
Nerka (łac. ren, gr. nephros) to parzysty narząd układu moczowo-płciowego, który pełni funkcje wydalnicze, regulacyjne i endokrynne. Nerki mają kształt ziarna fasoli, są koloru czerwonobrązowego z powodu dużej zawartości krwi. U różnych gatunków kształt nerek może się różnić; na przykład u koni prawa nerka ma kształt sercowaty.
Lokalizacja
Nerki znajdują się w jamie brzusznej, w przestrzeni zaotrzewnowej, po obu stronach kręgosłupa. U ludzi lewa nerka leży wyżej niż prawa, co jest związane z jej większym wzrostem. U innych gatunków, takich jak przeżuwacze, nerki są ustawione asymetrycznie z powodu anatomicznych uwarunkowań ich układu pokarmowego.
Działanie
Nerki funkcjonują dzięki nefronom, które są ich podstawowymi jednostkami. Proces filtracji rozpoczyna się w kłębuszku nerkowym, gdzie powstaje mocz pierwotny. W kolejnych częściach nefronu następują resorpcja substancji niezbędnych dla organizmu oraz wydalanie zbędnych produktów. Ostatecznie powstaje mocz, który zawiera m.in. wodę, jony sodu, mocznik i inne substancje.
Znaczenie i funkcje
Nerki pełnią kluczowe role w organizmie, w tym:
- Usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii.
- Regulacja objętości płynów i ciśnienia krwi.
- Produkcja hormonów, takich jak erytropoetyna.
- Utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej.
- Produkcja aktywnej formy witaminy D3.
Wydolność i niewydolność nerek
Wydolność nerek ocenia się na podstawie wskaźnika filtracji kłębuszkowej (GFR). Upośledzenie funkcji nerek może prowadzić do niewydolności, która dzieli się na:
- Ostra niewydolność nerek (AKI) – stan nagłego pogorszenia funkcji nerek, potencjalnie odwracalny.
- Przewlekła choroba nerek (PChN) – nieodwracalne uszkodzenie nerek, wymagające leczenia nerkozastępczego.
Choroby nerek
Do najczęstszych chorób nerek należą:
- Kłębuszkowe zapalenia nerek (glomerulopatie).
- Odmiedniczkowe zapalenie nerek.
- Kamica moczowa.
- Zapalenie pęcherza moczowego.
Światowy Dzień Nerek
Co roku w każdy drugi czwartek marca obchodzony jest Światowy Dzień Nerek, który ma na celu zwiększenie świadomości na temat zdrowia nerek.
„`