Nepotyzm
Nepotyzm to praktyka faworyzowania członków rodziny przy obsadzaniu stanowisk i przydzielaniu godności. Termin ten powstał w XVII wieku, kiedy to papieże wynosili swoich bliskich krewnych do wysokich stanowisk, takich jak kardynałowie. Pochodzi od włoskiego słowa oznaczającego bratanka lub siostrzeńca.
Przykłady w historii
Przykładem nepotyzmu w średniowieczu jest Papież Kalikst III, który uczynił kardynałami dwóch swoich siostrzeńców. Jego następca, Aleksander VI, znany z korupcji, również faworyzował swoich krewnych, w tym brata swojej kochanki, który został kardynałem. Praktyki te zostały ograniczone w 1692 roku przez bullę papieża Innocentego XII.
Nepotyzm we współczesności
W dzisiejszych czasach nepotyzm występuje w wielu krajach, w tym w polityce amerykańskiej. Przykładem jest gubernator Alaski, Frank Murkowski, który mianował swoją córkę na wakujące miejsce w Senacie. W krajach Trzeciego Świata lojalność wobec rodziny często prowadzi do skrajnych form nepotyzmu, jak w Korei Północnej, gdzie władza jest „dziedziczona” w rodzinie.
- Nepotyzm występuje na poziomie państwowym oraz w organizacjach i firmach.
- W Polsce, według raportu NIK z 2010 r., nepotyzm jest powszechny w sektorze publicznym, w tym w sądownictwie.
- Ustawa z 2011 r. miała na celu ograniczenie nepotyzmu w szkolnictwie wyższym.
- Raport Komisji Europejskiej z 2013 r. wskazuje na problem nepotyzmu na polskich uczelniach medycznych, gdzie posady są często przekazywane w obrębie rodzin lekarzy uniwersyteckich.
Nepotyzm jest zjawiskiem, które wciąż stanowi istotny problem w wielu krajach, wpływając negatywnie na jakość zarządzania i sprawiedliwość w obsadzaniu stanowisk.
