Podstawowa zasada bezstronności
Łacińska zasada „Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie” podkreśla konieczność bezstronności organów rozstrzygających sprawy. W sytuacjach, gdy istnieją uzasadnione wątpliwości co do bezstronności, organ może zostać wyłączony z postępowania.
Regulacje w Polsce
W polskim prawodawstwie zasady dotyczące wyłączenia sędziów i organów są zawarte w głównych ustawach proceduralnych, takich jak:
- kodeks postępowania karnego (k.p.k.),
- kodeks postępowania cywilnego (k.p.c.),
- prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.),
- kodeks postępowania administracyjnego (k.p.a.).
Wyłączenie sędziego może nastąpić na dwa sposoby:
- z mocy prawa,
- na wniosek strony lub na oświadczenie sędziego.
Przepisy kodeksu postępowania karnego
Art. 40 kodeksu postępowania karnego określa przyczyny, dla których sędzia może być wyłączony, w tym:
- sprawy dotyczące sędziego, jego małżonka, krewnego lub powinowatego,
- jeśli sędzia był świadkiem czynu,
- uczestnictwo w wydaniu orzeczenia, które zostało uchylone,
- osobiste relacje z jedną ze stron, budzące wątpliwości co do bezstronności.
Podsumowanie
Bezstronność w postępowaniach sądowych jest kluczowa dla zachowania sprawiedliwości. Uregulowania w polskim prawodawstwie zapewniają mechanizmy wyłączenia sędziów w sytuacjach budzących wątpliwości co do ich obiektywizmu.
Kategoria: Łacińskie zwroty i paremie prawnicze
