Nędznicy
Nędznicy (oryg. Les Misérables) to pięcioczęściowa powieść autorstwa Wiktora Hugo, opublikowana w 1862 roku, będąca panoramicznym obrazem społeczeństwa francuskiego XIX wieku. Hugo, pisząc ten utwór, dążył do ukazania problematyki społecznej, sprawiedliwości oraz walki z nędzą i wykluczeniem. Powieść łączy elementy realizmu z romantyzmem i eseistyką, a autor przedstawia w niej swoje poglądy oparte na wartościach chrześcijańskich oraz nadziei na pozytywną przemianę ludzi.
Okoliczności powstania
Prace nad Nędznikami trwały blisko dwadzieścia lat. Hugo czerpał inspiracje z wcześniejszych dzieł, takich jak Katedra Marii Panny w Paryżu, oraz z osobistych doświadczeń związanych z problematyką społeczną. W trakcie pisania zmieniała się koncepcja utworu, a pierwotny tytuł Nędze został ostatecznie zmieniony na Nędznicy w 1854 roku.
Struktura powieści
Powieść została podzielona na pięć części: Fantyna, Kozeta, Mariusz, Idylla ulicy Plumet i epopeja ulicy św. Dionizego, oraz Jean Valjean. Akcja rozgrywa się w różnych okresach i miejscach, ukazując losy głównych bohaterów oraz ich interakcje z szerszym kontekstem społecznym.
Treść
Pierwsza część, Fantyna, przedstawia losy biskupa Myriela i galernika Jeana Valjeana, który po opuszczeniu więzienia zmaga się z odrzuceniem przez społeczeństwo. Fantyna, matka Kozety, zostaje zmuszona do sprzedaży swojego ciała, by utrzymać córkę. W drugiej części Valjean ratuje Kozetę od rodziny Thénardierów. Trzecia część koncentruje się na Mariuszu, który zakochuje się w Kozecie. Czwarta część opisuje powstanie w Paryżu, a piąta – dramatyczny los Valjeana oraz jego odkupienie.
Wymowa moralna i polityczna
Powieść ma charakter moralizatorski i polityczny, podkreślając znaczenie etyki chrześcijańskiej oraz dążenie do sprawiedliwości społecznej. Hugo przedstawia lud jako siłę zdolną do zmian, jednocześnie krytykując społeczne nierówności i niesprawiedliwości. Zmiany poglądów Hugo na temat ustroju państwowego ukazują jego ewolucję od monarchii do demokracji.
Odbiór i adaptacje
Nędznicy odniosło ogromny sukces wydawniczy, a krytyka doceniła połączenie wstrząsających opisów nędzy z głęboką refleksją. Utwór doczekał się licznych adaptacji filmowych oraz muzycznych, w tym słynnego musicalu, który od lat jest grany na całym świecie.
