Nawiązka – środek kompensacyjny w polskim prawie, stanowiący reakcję na popełnienie czynu zabronionego.
Prawo polskie
W polskim systemie prawnym, sąd może zasądzić nawiązkę w wysokości do 100 000 zł (art. 48 k.k.) w następujących przypadkach:
- Skazanie za umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, skutkujące śmiercią, ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu lub naruszeniem czynności narządów ciała – na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
- Skazanie za przestępstwo przeciwko środowisku – na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
- Skazanie sprawcy przestępstw z art. 173, 174, 177 lub 355, jeżeli był on nietrzeźwy, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia – na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
- Skazanie za pomówienie – na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża lub na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.
- W przypadku niewspółmierności przepadku przedmiotów służących do popełnienia przestępstwa – na rzecz Skarbu Państwa zamiast przepadku.
Wykonanie nawiązki
Nawiązka jest wykonywana przez komornika w trybie egzekucji sądowej, chyba że orzeczono ją na rzecz Skarbu Państwa, wówczas wykonuje ją urząd skarbowy. Sąd I instancji jest organem właściwym do rozpatrzenia wniosku o rozłożenie nawiązki na raty.
Charakter nawiązki
Nawiązka pełni funkcję pomocy dla poszkodowanego, co prowadzi do jej postrzegania jako środka karnego o charakterze kompensacyjnym lub mieszanym. W przypadku przestępstw popełnionych przez kilka osób, nawiązkę orzeka się od każdej z nich w pełnej wysokości, a wysokość może być uzależniona od pozanormatywnych czynników, takich jak sposób prezentacji sytuacji.
Podsumowanie
Nawiązka w polskim prawie jest istotnym instrumentem mającym na celu kompensację szkód wyrządzonych przestępstwami, a jej wysokość i sposób wykonania są ściśle regulowane przepisami prawa.
