Nauka w Polsce
Nauka w Polsce obejmuje działalność naukową oraz badawczo-rozwojową. Dzień Nauki Polskiej przypada na 19 lutego.
Historia
Polska nauka ma swoje korzenie w XIV wieku, kiedy w 1364 roku powstała Akademia Krakowska, obecnie Uniwersytet Jagielloński. W 1543 roku Mikołaj Kopernik opublikował przełomowe dzieło De revolutionibus, a Jan Heweliusz w XVII wieku zyskał uznanie jako pionier selenografii. W XIX wieku Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski dokonali pierwszego skroplenia składników powietrza.
W okresie zaborów polska nauka stała się narzędziem walki o niepodległość. Maria Curie-Skłodowska, laureatka Nagrody Nobla, odkryła pierwiastek polon. Po II wojnie światowej polscy naukowcy przyczynili się do złamania szyfru Enigmy, co miało znaczenie dla zwycięstwa nad nazizmem.
Po wojnie, nauka była kluczowym elementem odbudowy kraju, mimo cenzury w badaniach historycznych. W 1990 roku przywrócono wolność akademicką, a nowa Konstytucja z 1997 roku zapewniła autonomię uczelniom. W 2018 roku wprowadzono ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Uczelnie
W roku akademickim 2018/19 w Polsce funkcjonowały 392 uczelnie, w tym 130 publicznych, kształcące 1,23 miliona studentów. W Akademickim Rankingu Uniwersytetów Świata na czołowych miejscach znajdują się Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Warszawski.
Kariera naukowa
W Polsce nadawane są dwa stopnie naukowe: doktor i doktor habilitowany. Osoby z doktoratem habilitowanym mogą uzyskać tytuł profesora. Uprawnienia do nadawania stopni przysługują uczelniom, instytutom Polskiej Akademii Nauk oraz instytutom badawczym.
Nauczyciele akademiccy dzielą się na dydaktycznych, badawczych oraz badawczo-dydaktycznych i mogą zajmować różne stanowiska, takie jak asystent, adiunkt, profesor uczelni oraz profesor.
Publikacje i czasopisma
Polska zajmuje 17. miejsce na świecie pod względem liczby publikacji naukowych w latach 1996–2019. W 2018 roku 141 polskich czasopism miało wyliczony Impact Factor, a 352 były indeksowane w bazie Scopus.
Finansowanie nauki
W 2013 roku około ⅔ funduszy na badania naukowe pochodziło ze środków publicznych. Kluczowymi instytucjami dystrybuującymi te fundusze są Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowe Centrum Nauki.
