Nasadooczne (Basommatophora)
Nasadooczne to rząd ślimaków płucodysznych, charakteryzujących się niewciągalnymi czułkami, z których zazwyczaj występuje jedna para, oraz oczami umiejscowionymi u ich podstawy. W niektórych rodzinach czułki i oczy mogą być zredukowane. Muszla tych ślimaków ma spiralny kształt, a jej rozmiary wahają się od około 1 mm do 10 cm, przybierając formę wieżyczkowatą, czapeczkowatą lub jajowatą. Niektóre gatunki mają otwór muszli zamykany rogowym wieczkiem.
Pojawiły się prawdopodobnie w górnym karbonie i przeważnie zamieszkują wody słodkie oraz słonawe, chociaż nieliczne gatunki można spotkać na lądzie. W Polsce stwierdzono 35 gatunków nasadoocznych, w tym błotniarkę stawową, przytulika strumieniowego, zatoczek pospolity, przyczepkę jeziorną i rozdętkę pospolitą. Nasadooczne są ważnym obiektem badań parazytologicznych, ponieważ wiele z nich pełni rolę żywicieli pośrednich dla przywr, takich jak Schistosoma i Fasciola.
Systematyka
Klasyfikacja nasadoocznych jest dynamiczna i niejednoznaczna. W klasyfikacji Boucheta i Rocroi z 2005 roku, Basommatophora obejmuje następujące rodziny:
- Amphibolidae
- Siphonariidae
- †Acroreiidae
- Chilinidae
- Latiidae
- Acroloxidae (przyczepkowate)
- Lymnaeidae (błotniarkowate)
- Planorbidae (zatoczkowate)
- Physidae (rozdętkowate)
Badania Jarne i innych (2010) ograniczają nasadooczne do rodzin Acroloxidae, Chilinidae, Lymnaeidae, Physidae oraz Planorbidae, wskazując, że tak zdefiniowane Basommatophora mogą stanowić takson monofiletyczny.
