Narodowość
Narodowość odnosi się do przynależności do określonego narodu. Termin ten jest niejednoznaczny i różnie interpretowany w różnych krajach, gdzie może być utożsamiany z obywatelstwem lub z etniczną przynależnością.
Narodowość a obywatelstwo w Polsce
W Polsce narodowość i obywatelstwo są odrębnymi pojęciami. Polacy mieszkający za granicą, np. w USA, mogą być uznawani za część narodu polskiego, mimo braku obywatelstwa. Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka wprowadza dokument potwierdzający przynależność do narodu polskiego, określający prawa posiadacza oraz zasady przyznawania i unieważniania Karty.
Preambuła Konstytucji RP używa zwrotu „Naród Polski” w szerszym kontekście, niezwiązanym wyłącznie z obywatelstwem. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 19 września 2008 r. podkreślił, że pojęcie „Narodu Polskiego” odnosi się do narodowości, a nie tylko do obywatelstwa. W Polsce narodowość często oznacza przynależność etniczną, ale może też być używana w kontekście obywatelstwa.
W spisie powszechnym z 2011 roku 86,43% mieszkańców Polski zadeklarowało narodowość polską, z czego 94,83% jako jedyną.
Narodowość a obywatelstwo w innych krajach
W innych krajach, zwłaszcza zachodnich, pojęcie narodowości jest często równoznaczne z obywatelstwem. Na przykład we Francji „nationalité” odnosi się do obywatelstwa. W Polsce, tradycyjnie związanej z Rzecząpospolitą Obojga Narodów, istnieje rozróżnienie między narodowością a obywatelstwem, które przetrwało do dziś, szczególnie w krajach wielonarodowych, takich jak Chiny czy Rosja.
Mniejszości narodowe
W polskim prawie pojęcie „mniejszości narodowych” często odnosi się do „mniejszości etnicznych” w kontekście zachodnim, gdy przedstawiciele danej grupy nie mają obywatelstwa innego państwa. Prawo międzynarodowe nie definiuje precyzyjnie mniejszości narodowych, ale zapewnia im prawa do życia kulturalnego, religijnego oraz językowego (art. 27 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, 1966; Deklaracja ONZ, 1992).
