Narodowa Organizacja Wojskowa (NOW)
Narodowa Organizacja Wojskowa (NOW) była konspiracyjną organizacją wojskową powstałą w okresie II wojny światowej, podporządkowaną Stronnictwu Narodowemu. Jej utworzenie miało miejsce 13 października 1939 roku w Warszawie, a od 1 lipca 1941 roku funkcjonowała pod obecną nazwą.
Zarys historyczny
NOW została stworzona w odpowiedzi na dominację Związku Walki Zbrojnej oraz Armii Krajowej, odrzucając ich wpływy. Organizacja podlegała Wydziałowi Wojskowemu Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego, jednak w kwestiach strukturalnych, wywiadowczych i szkoleniowych miała autonomię.
Pierwszym komendantem NOW był gen. Marian Żegota-Januszajtis, jednak na skutek jego aresztowania, funkcję tę objął por. Aleksander Demidowicz-Demidecki, a następnie ppor. Bolesław Kozubowski. W 1941 roku, po masowych aresztowaniach działaczy SN, NOW zaczęła odbudowywać swoje struktury, co doprowadziło do powołania ppłk. Józefa Rokickiego na komendanta.
W 1942 roku, w wyniku rozmów z Armią Krajową, nastąpiło scalenie obu organizacji, jednak wewnętrzne napięcia prowadziły do rozłamu, który zaowocował powstaniem Narodowych Sił Zbrojnych z części członków NOW. Pozostała część podporządkowała się Armii Krajowej.
Struktura organizacyjna
- Komendant Główny: ppłk Józef Rokicki
- Wydział I Organizacyjny
- Wydział II Wywiadowczy
- Wydział III Operacyjno-Wyszkoleniowy
- Wydział IV Zaopatrzenia
- Wydział V Łączności
- Centralny Wydział Propagandy
- Wydział Służby Sanitarnej
- NOW Kobiet
Zasięg i działalność
W 1942 roku NOW liczyła około 80 000 członków, z najsilniejszymi wpływami na Mazowszu, Lubelszczyźnie, Wielkopolsce i Małopolsce. Organizacja prowadziła działalność wywiadowczą, sabotażową oraz wspierała Żydów, współpracując z różnymi grupami w Warszawie.
Antysemityzm w NOW
W październiku 1942 roku oddział NOW zabił 40 Żydów, co było motywowane antysemityzmem. Po wojnie, jeden z uczestników zbrodni przyznał, że członkowie NOW byli instruowani do „tępienia” Żydów, uznawanych za zagrożenie.
Wydawane pisma
- „Walka”
- „Wielka Polska”
- „Rzeczpospolita Polska”
- „Młoda Polska”
- „Polak”
- „Żołnierz Wielkiej Polski”
- „Sprawa Narodu”
- „Myśl Narodowa”
Narodowa Organizacja Wojskowa odegrała istotną rolę w polskim ruchu oporu podczas II wojny światowej, jednak jej historia jest również obciążona kontrowersjami związanymi z antysemityzmem i wewnętrznymi podziałami.
