Narodowa Organizacja Cypryjskich Bojowników (EOKA)
Narodowa Organizacja Cypryjskich Bojowników (EOKA) to grecka organizacja nacjonalistyczna, która powstała w 1955 roku. Jej głównym celem była walka z brytyjskim kolonializmem na Cyprze oraz dążenie do zjednoczenia wyspy z Grecją (enosis). Organizację założył generał Jeorjos Griwas, który przewodził jej działaniom aż do końca kampanii.
Podłoże historyczne
Historia EOKA sięga czasów I wojny światowej, kiedy Wielka Brytania obiecała Grecji zjednoczenie z Cyprem. Obietnice te pozostały jednak niewypełnione, co przyczyniło się do wzrostu napięć i dążeń niepodległościowych wśród Greków cypryjskich. EOKA powstała jako odpowiedź na brak realizacji tych obietnic oraz w odróżnieniu od bardziej pokojowych działań Postępowej Partii Ludzi Pracy.
Ideologia i cele
EOKA była organizacją antykolonialną i antyimperialistyczną, dążącą do uwolnienia Cypru od brytyjskiego panowania i zjednoczenia z Grecją. Organizacja stosowała metody siłowe, jednak jej działania miały na celu przede wszystkim zwrócenie uwagi międzynarodowej na sytuację na Cyprze, a nie bezpośrednią walkę militarną.
Działania zbrojne
Działania zbrojne rozpoczęły się 1 maja 1955 roku, kiedy to EOKA przeprowadziła ataki na brytyjskie instalacje. Organizacja nie dążyła do przejęcia kontroli nad terytorium, lecz skupiała się na sabotażu i atakach na konwoje wojskowe. EOKA miała około 1250 członków, walcząc z 40 000 żołnierzy brytyjskich.
Ofiary i konflikty
EOKA brała udział w 1144 starciach zbrojnych, w wyniku których zginęło 105 żołnierzy brytyjskich oraz wielu Cypryjczyków, w tym Greków cypryjskich, oskarżanych o współpracę z władzami kolonialnymi. Konflikt na Cyprze zaostrzył się również z powodu działań Turków cypryjskich, co doprowadziło do wzrostu napięć narodowościowych.
Rozwiązanie organizacji i dziedzictwo
Oficjalnie kampania EOKA zakończyła się 31 marca 1959 roku, jednak organizacja pozostawiła trwałe ślady w historii Cypru. Po uzyskaniu niepodległości, EOKA stała się symbolem dążeń niepodległościowych, a jej metody walki zainspirowały inne ruchy antykolonialne. Muzeum oraz domy pamięci dla weteranów zostały utworzone, aby zachować pamięć o tej organizacji.
