Najwyższy Trybunał Narodowy
Najwyższy Trybunał Narodowy (NTN) był polskim sądem szczególnym, utworzonym 18 lutego 1946 roku na podstawie dekretu z 22 stycznia 1946 roku. Jego głównym celem było wymierzanie kar dla zbrodniarzy hitlerowskich oraz zdrajców Narodu Polskiego. Trybunał działał w latach 1946–1948.
Utworzenie Trybunału
Decyzja o powołaniu NTN była odpowiedzią na niewystarczające uwzględnienie skarg polskich przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze. Dekret o utworzeniu Trybunału podpisał prezydent KRN Bolesław Bierut, a współsygnatariuszami byli premier Edward Osóbka-Morawski i minister sprawiedliwości Henryk Świątkowski.
Podstawa prawna
Trybunał orzekał na podstawie obowiązującego po wojnie ustawodawstwa karnego, w tym:
- Kodeks karny z 1932 roku
- Kodeks karny Wojska Polskiego z 1944 roku
- Dekret o wymiarze kary dla zbrodniarzy hitlerowskich z 1944 roku
Procedura sądowa
NTN składał się z trzech sędziów i czterech ławników, którzy byli wybierani spośród posłów do KRN. Wyroki były ostateczne i niezaskarżalne, a oskarżeni mieli prawo do wniesienia prośby o łaskę do Prezydenta KRN. Trybunał sądził m.in.:
- osoby odpowiedzialne za przegraną Polski we wrześniu 1939 roku
- przestępców z okresu II wojny światowej
- reichsdeutschów i volksdeutschów
- działaczy podziemia nacjonalistycznego
Skład Trybunału
Sędziowie NTN to m.in. Emil Stanisław Rappaport, Stanisław Rybczyński, Henryk Cieśluk i M. Dobromęski. Trybunał orzekał w ważnych sprawach, takich jak:
- Proces Amon Götha – kara śmierci (wyrok wykonano)
- Proces Rudolf Hößa – kara śmierci (wyrok wykonano)
- Proces załogi obozu w Oświęcimiu – 23 wyroki śmierci
- Proces Alberta Forstera – kara śmierci (wyrok wykonano)
- Proces Josefa Bühlera – kara śmierci (wyrok wykonano)
Podsumowanie
Najwyższy Trybunał Narodowy zakończył swoją działalność w 1948 roku, mimo że formalnie nie został zlikwidowany. Kolejne procesy przeciwko zbrodniarzom wojennym odbywały się przed sądami powszechnymi.
