Szafarz nadzwyczajny Komunii Świętej
Szafarz nadzwyczajny Komunii Świętej to osoba wyznaczona do udzielania Komunii, gdy brakuje zwyczajnych szafarzy. Należy unikać określenia „nadzwyczajny szafarz Eucharystii”, ponieważ Eucharystię (mszę świętą) mogą sprawować tylko kapłani.
Kościół Katolicki (obrządek łaciński)
W Kościele łacińskim zwyczajnymi szafarzami Komunii są biskupi, prezbiterzy i diakoni. Ustanowieni akolici pełnią funkcję nadzwyczajnych szafarzy. Ich posługa, w tym rozdzielanie Komunii chorym, odbywa się pod nadzorem miejscowego duszpasterza.
W diecezjach z niedoborem duchownych, biskupi mogą wyznaczać mężczyzn i kobiety jako nadzwyczajnych szafarzy, którzy otrzymują część uprawnień akolity. W szczególnych okolicznościach, świeccy mogą być także wyznaczeni do udzielania Komunii.
Historia
W historii Kościoła, praktyki dotyczące udzielania Komunii przez świeckich zmieniały się w trzech głównych nurtach:
- Wczesne chrześcijaństwo – wierni zabierali Komunię do chorych.
- Średniowiecze – Komunia udzielana była wyłącznie do ust, co ograniczało jej częstotliwość.
- Po Soborze Watykańskim II – przywrócono możliwość powoływania świeckich do udzielania Komunii w sytuacjach nadzwyczajnych.
Dokumenty Stolicy Apostolskiej
Po Soborze Watykańskim II wydano kilka istotnych dokumentów dotyczących szafarzy nadzwyczajnych:
- Fidei custos (1969) – pozwala biskupom na wyznaczanie świeckich do udzielania Komunii.
- Sacramentali Communione (1970) – określa zasady udzielania Komunii z kielicha.
- Ministeria Quaedam (1972) – reformuje święcenia i powierza akolitom nowe zadania.
- Immensae caritatis (1973) – dopuszcza wyznaczanie nadzwyczajnych szafarzy spośród świeckich.
- Kodeks Prawa Kanonicznego (1983) – definiuje szafarzy nadzwyczajnych i sytuacje ich powołania.
Dokumenty Konferencji Episkopatu Polski
W Polsce, na podstawie uchwały z 1990 roku, biskupi mogą powoływać nadzwyczajnych szafarzy Komunii, którzy muszą spełniać określone wymagania. W 1991 roku określono zasady ich formacji i wykonywania posługi, a w 2006 roku wprowadzono zmiany, umożliwiając wyznaczanie również kobiet.
Prawosławie i Katolickie Kościoły Wschodnie
W tradycji wschodniej jedynie kapłani są zwyczajnymi szafarzami Komunii, a nadzwyczajnymi szafarzami mogą być jedynie diakoni.
Przypisy
Kategoria: Urzędy i tytuły kościelne, Służba liturgiczna
